Wat betekent naar de gallemiezen gaan en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Naar de gallemiezen gaan betekent ‘kapotgaan’, ‘doodgaan’, ‘failliet gaan’, ‘naar de knoppen gaan’. Andere uitdrukkingen met gallemiezen zijn aan/in de gallemiezen liggen (‘blut zijn’), iemand uit de gallemiezen helpen (‘iemand uit de nesten helpen’) en iets naar de gallemiezen maken (‘bederven, verpesten’).

De herkomst van deze uitdrukking is onduidelijk. Naar de gallemiezen gaan is een voorbeeld van Bargoens taalgebruik. Het Bargoens was de geheimtaal van dieven, landlopers en rondtrekkende handelaren. Het bevat veel Jiddische en daardoor ook Hebreeuwse elementen.

Gallemiezen is volgens het woordenboek van Van Dale mogelijk te herleiden tot het Hebreeuwse gallamis, dat ‘kiezels, puin, gruis’ betekent. Dan zou naar de gallemiezen oorspronkelijk iets als ‘in puin gevallen’ betekend kunnen hebben.

Volgens het Etymologisch woordenboek van Van Dale ligt de herkomst echter mogelijk bij de Hebreeuwse woorden challasj (‘zwak’) en mioes (‘minderwaardigheid’). Het boek Koosjer Nederlands noemt deze woorden ook, en geeft daarnaast als mogelijke herkomst challasj en (le-)miso, dat ‘tot de dood’ betekent.