Wat betekent van een koude kermis thuiskomen en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Van een koude kermis thuiskomen betekent dat iets tegen de verwachtingen in verkeerd gaat, of slecht gaat, of niet doorgaat. Het kan ook betekenen dat je verwachtte ergens hartelijk te worden ontvangen, terwijl de ontvangst juist onvriendelijk of zelfs vijandig was. Bijvoorbeeld: ‘Het elftal had één punt nodig om kampioen te worden, maar kwam van een koude kermis thuis en verloor met 5-0’ en ‘Als je je administratie goed op orde hebt, kom je nooit van een koude kermis thuis als je aangifte doet bij de belastingen.’

Het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) vermeldt dat de uitdrukking is ontstaan vanuit de gedachte dat een kermis verwachtingen wekt van plezier maken. Maar bij een koude kermis is dat juist niet het geval. Koud betekent hier ‘onbeduidend, onbetekenend’. Een koude kermis is dus ‘een kermis van niks, een teleurstelling’. Zo kon van een koude kermis thuiskomen de betekenissen ‘teleurgsteld thuiskomen’ en vandaar ook ‘(onverwacht) verslagen worden’, ‘(onverwacht) een nare ervaring opdoen’.

F.A. Stoett geeft nog enkele varianten: van een koude (of: kale, slechte) kermis (of: reis, markt) thuiskomen, met de betekenis ‘ergens slecht wegkomen, ergens niet in slagen, met de kous op de kop thuiskomen’. Ook Stoett vermeldt dat koud (en kaal) hier de betekenis ‘onbetekenend, slecht’ heeft.

Dezelfde betekenis heeft ‘koude’ in koude drukte (‘onnodige drukte, je druk maken om niets’). Ook de benaming de koude kant voor de aangetrouwde familie is verwant met dit koud: de familie ‘die ons koud laat’, de familie die er minder toe doet.