Wat betekent ‘Het betere is de vijand van het goede’ en waar komt deze uitdrukking vandaan?

‘Het betere is de vijand van het goede’ is in feite een waarschuwing tegen perfectionisme. Er wordt mee bedoeld dat je iets wat goed is, het best zo kunt laten. Als je probeert het nóg verder te verbeteren, heeft dat ten eerste niet zo veel nut: goed is goed. Bovendien bestaat het gevaar dat je het juist slechter maakt door je ‘verbeterpoging’.

De uitdrukking wordt toegeschreven aan de Franse filosoof Montesquieu (1698-1755). Hij schreef ooit: “Le mieux est le mortel ennemi du bien” (‘het beste is de doodsvijand van het goede’). Hij bedoelde ermee dat het verkeerd is om verbeten op zoek te gaan naar het beste. ‘Het beste’ is sowieso onbereikbaar en mogelijk presteer je door je vruchteloze zoektocht naar perfectie uiteindelijk juist helemaal niets.

De letterlijk vertaalde variant ‘Het beste is de vijand van het goede’ komt ook weleens voor, maar alleen ‘Het betere is de vijand van het goede’ staat in de woordenboeken. De uitdrukking komt al in de achttiende eeuw in het Nederlands voor. In het boek Reglement Voor Alle Waere Vaderlanders uit 1790 staat: “Het beter is den grootsten vyand van het goed.”

Het goede is de vijand van het betere

Er bestaat ook een variant van deze uitdrukking waarbij het goede en het betere zijn omgedraaid: ‘Het goede is de vijand van het betere’ of soms ‘Het goede is de vijand van het beste.’ Dit is een waarschuwing om niet gemakzuchtig te zijn. Wie het allemaal wel goed vindt, laat mogelijk kansen liggen: misschien kan het nóg beter! Deze ‘omgedraaide variant’ is jonger dan de oorspronkelijke uitdrukking. Hij komt vooral in managementkringen voor. Zo verscheen in 1987 het boek Verbetermanagement - Het goede is de vijand van het betere. Maar ook eerder werd deze variant weleens gebruikt, zelfs al aan het einde van de negentiende eeuw.