Waar komt iets op je buik schrijven vandaan en wat betekent het?

‘Schrijf het maar op je buik’ of ‘Dat kun je wel op je buik schrijven’ betekent ‘dat zal niet lukken’, ‘er is geen kans dat je krijgt wat je wilt hebben’, ‘dat kun je wel vergeten’. Er was vroeger een langere variant in gebruik: ‘Schrijf het maar op je buik, dan kun je het met je hemd weer uitvegen.’

‘Schrijf het maar op je buik’ werd vroeger vooral gezegd van een schuld die een ander bij jou had. Er werd mee bedoeld: ‘vergeet ’t maar, dat geld krijg je nooit meer terug’. Een vergelijkbare uitdrukking is ‘Dat kun je op de zolen van je schoenen schrijven’; ook die betekende aanvankelijk vooral ‘reken er maar niet op dat je dat geld terugkrijgt’.

De uitdrukking ‘Schrijf het maar op je buik’ is vermoedelijk ontstaan als een grapje. Op zichzelf is je buik groot genoeg om er iets op te schrijven. Hij bevindt zich bovendien binnen handbereik. Toch is het geen gepaste en geschikte schrijfondergrond: wat iemand op zijn buik schrijft, heeft weinig status. En anderen zouden alleen kunnen zien wat erop staat als je je kleding omhoogtrekt - niet echt een gewone handeling in het dagelijkse sociale verkeer. Kortom: je hebt er niets aan om je wensen op je buik te noteren. Zo kon de uitdrukking ‘Schrijf het maar op je buik’ ontstaan: ‘hopen dat je wensen in vervulling gaan, is net zo zinloos als je wensen op je buik schrijven’.

In het Duits is een vergelijkbare uitdrukking gangbaar: etwas in den Schornstein schreiben. Dat wil ook zeggen dat iets (vaak geld) als verloren beschouwd moet worden. Wat je in de schoorsteen schrijft, beklijft namelijk ook niet: het wordt door het roet snel onleesbaar.

Het Latijn en het Grieks kenden de uitdrukkingen in aqua scribere (‘op het water schrijven’) respectievelijk kathydatos grafein (‘onder water schrijven’), die ‘nutteloze arbeid verrichten’ betekenden. Als je iets op het water of onder water schrijft, is het immers niet zichtbaar voor een ander.