Waar komt de uitdrukking in de aap gelogeerd zijn vandaan en wat wordt ermee bedoeld?

Het is waarschijnlijk dat het woord aap teruggaat op een herberg met de (spot)naam (In) de Aap. Het verblijf was daar vast niet prettig of kon misschien nadelige gevolgen hebben. Vroeger hadden apen namelijk een negatief imago. Het is ook mogelijk dat er een aap was afgebeeld op het uithangbord van zo’n herberg.

Er wordt weleens geopperd dat in de aap gelogeerd zijn verwijst naar één bepaalde herberg: ’t Aepje of ’t Aepgen, gelegen aan de Zeedijk in Amsterdam. Ook op internet doet dit verhaal (met enkele varianten) de ronde. Aan de Zeedijk ligt inderdaad een café dat In ’t Aepjen heet, maar dat café zit daar pas sinds de jaren tachtig van de twintigste eeuw, en de uitdrukking is veel ouder. Bovendien maken historische boeken nergens melding van het feit dat dit Amsterdamse pand vroeger een herberg zou zijn geweest.

Op andere plaatsen in het land moeten ook herbergen zijn geweest die naar een aap genoemd waren. Dat is bijvoorbeeld het geval in Beekbergen, waar volgens sommige bronnen in herberg De Aap weleens verdachten van misdrijven gevangen werden gehouden. Van geen van die gelegenheden valt echter te bewijzen dat daar dé bron van de uitdrukking gezocht moet worden.