Open menu Onze Taal logo

Hoofdmenu

  • Taalloket
  • Tijdschrift
  • Schatkamer
  • Winkel
  • Over Onze Taal
  • Congres 2023
  • Zoeken
  • Inloggen
  • Lid worden
  • Doneren
  • Taalloket
  • Tijdschrift
  • Schatkamer
  • Winkel
  • Over Onze Taal
  • Congressen
  • Inloggen
  • Lid worden
  • Doneren
  1. Home
  2. Schatkamer
  3. Lezen
  4. Uitdrukkingen
  5. Iemand mores leren

Waar komt iemand mores leren vandaan?

Iemand mores leren betekent 'iemand flink de waarheid zeggen' of 'iemand (hard) straffen'.

In het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) staat hierover: "De uitdrukking is afkomstig uit de Latijnse scholen, die sinds de vroege middeleeuwen werden gesticht en in de loop van de 19e eeuw plaatsmaakten voor de gymnasia. Mores (meervoud van mos: 'gewoonte') is Latijn voor: 'zeden, goede manieren, gebruiken'. Vroeger betekende de uitdrukking: 'iemand leren hoe hij zich moet gedragen', met name binnen een bepaalde groep. Omdat dit meestal naar aanleiding van een misdraging geschiedde, werd de betekenis gaandeweg: 'iemand scherp terechtwijzen, straffen, ervan langs geven'. Bij studentencorpora gebruikt men mores nog steeds voor 'de regels'."

Mores komt ook voor in de Latijnse uitdrukking 'O tempora, o mores!' Deze uitdrukking kan vertaald worden met: 'In wat voor tijden leven we toch, met wat voor gewoonten!' De Romeinse redenaar Cicero (106-43 v.Chr.) gebruikte 'O tempora, o mores' in een redevoering om het morele verval in het Romeinse Rijk te typeren. 'O tempora, o mores!' wordt in veel gevallen ironisch gebruikt: 'Waar moet het heen met de wereld?' Vaak wordt het mensen in de mond gelegd die onterecht zouden klagen (zeuren) over de moderne tijd.

logo
  • Genootschap Onze Taal
  • Paleisstraat 9
  • 2514 JA Den Haag
  • info@onzetaal.nl
  • Taalvragen
  • 085 00 28 428 op werkdagen van 9.30 tot 12.00 uur (op donderdag tot 11.00 uur) en van 13.30 tot 16.00 uur
  • Ledenservice
  • 070 356 12 20 (op dinsdag, woensdag en donderdag van 9.30 tot 12.00 uur)

Blijf op de hoogte!

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief Taalpost.

  • Privacybeleid
  • Algemene voorwaarden
  • Cookies