Wat betekent iets met de dood moeten bekopen en waar komt deze uitdrukking vandaan?

Iets met de dood moeten bekopen betekent ‘sterven’. Deze uitdrukking wordt vaak gebruikt in situaties waarin iemand een bepaald risico heeft genomen (bijvoorbeeld: ongezond leven of een gevaarlijke stunt uitvoeren) en daardoor is overleden. De betekenis is dan ‘iets hebben gedaan met het ernstigste gevolg dat denkbaar is: je dood’, ‘ergens met je dood voor moeten boeten’.

Bekopen is hier een variant van ‘inkopen’. Het betekent eigenlijk ‘aanschaffen’. Als je een bepaalde actie met de dood moet bekopen, wil dat dus eigenlijk zeggen dat het gevolg van je actie is dat je de dood hebt aangeschaft. Je hebt dus als het ware in ruil voor je moed, overmoed of domheid de dood gekregen.

Naast iets met de dood moeten bekopen bestaat ook de uitdrukking ergens met je leven voor betalen, die eveneens ‘sterven’ betekent. Ook deze uitdrukking wordt vaak gebruikt in contexten waarin iemand een risico heeft genomen. Voor het misgaan van deze roekeloze, domme of dappere actie ‘betaalt’ deze persoon met zijn leven (namelijk: met het verlies daarvan).

Iets met je leven moeten bekopen

Je hoort of leest ook weleens iets met zijn leven moeten bekopen. Dat is een ‘mengvorm’ van iets met de dood bekopen en ergens met zijn leven voor betalen. Deze variant is als je naar de oorsprong van deze uitdrukkingen kijkt, niet logisch. Hij geldt dan ook als een vergissing.

Andere combinaties met bekopen

Iets moeten bekopen met komt niet alleen samen met dood voor. Ook mogelijk zijn bijvoorbeeld ‘De jongen moest zijn reddingsactie met enkele brandwonden bekopen’ en ‘Hij moest zijn kritiek met scheldpartijen op Twitter bekopen.’ Het moeten bekopen betekent hier eveneens ‘als negatief gevolg moeten dragen’, ‘moeten boeten met’.