Waar komt de uitdrukking de kool en de geit sparen vandaan?

De kool en de geit sparen betekent 'bij een conflict beide partijen tevreden willen stellen', 'als de belangen van twee partijen botsen niemand voor het hoofd durven/willen stoten'. Vaak wordt de uitdrukking gebruikt in een zin met een ontkenning: 'Je moet niet altijd proberen de kool en de geit te sparen.'

De uitdrukking gaat volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) terug op een Frans raadsel (ménager/sauver la chèvre et le chou). De opgave van het raadsel is als volgt. Een man moet een wolf, een geit en een kool de rivier overzetten. Hij mag in de boot maar één dier of ding tegelijk meenemen én alles moet heelhuids overkomen. Dat betekent dat de geit niet de kans mag krijgen de kool op te eten, en de wolf mag de geit niet aanvallen. Hoe vaak moet de man overvaren om de kool en de geit te sparen?

De oplossing is: de man moet zeven keer van de ene naar de andere kant varen:

eerst de geit overzetten
leeg terugvaren
de kool overzetten
de geit mee terugnemen
de wolf overzetten
leeg terugvaren
de geit weer ophalen

In het spreekwoordenboek van F.A. Stoett is het raadsel in het Frans te vinden.