Wat betekent de kool en de geit sparen en waar komt deze uitdrukking vandaan?

De kool en de geit sparen betekent ‘beide partijen tevreden willen stellen’. Daarbij kan het gaan om een conflict, maar ook om botsende belangen. Als je dan de kool en de geit wilt sparen, durf je geen van beide partijen boos te maken, waardoor de zaak niet wordt opgelost. De uitdrukking komt vaak voor in een zin met een ontkenning: ‘Je moet niet altijd proberen de kool en de geit te sparen.’

De uitdrukking is gebaseerd op een Frans raadsel: ménager la chèvre et le chou (‘voorzichtig omgaan met de geit en de kool’). De opgave van het raadsel is als volgt. Een man moet een wolf, een geit en een kool de rivier overzetten. Hij mag in de boot maar één dier of ding tegelijk meenemen én alles moet heelhuids overkomen. Dat betekent dat de geit niet de kans mag krijgen de kool op te eten, en de wolf mag de geit niet aanvallen. Hoe vaak moet de man overvaren om de kool en de geit te sparen?

De oplossing is: de man moet zeven keer van de ene naar de andere kant varen:

1. eerst de geit overzetten
2. leeg terugvaren
3. de kool overzetten
4. de geit mee terugnemen
5. de wolf overzetten
6. leeg terugvaren
7. de geit weer ophalen

In het spreekwoordenboek van F.A. Stoett is het raadsel in het Frans te vinden.