Open menu Onze Taal logo

Hoofdmenu

  • Taalloket
  • Tijdschrift
  • Educatie
  • Schatkamer
  • Winkel
  • Trainingen
  • Over ons
  • Zoeken
  • Inloggen
  • Lid worden
  • Doneren
  • Taalloket
  • Tijdschrift
  • Educatie
  • Schatkamer
  • Winkel
  • Over Onze Taal
  • Inloggen
  • Lid worden
  • Doneren
  1. Home
  2. Schatkamer
  3. Lezen
  4. Uitdrukkingen en spreekwoorden
  5. Bij de pinken zijn

Waar komt bij de pinken zijn vandaan en wat wordt ermee bedoeld?

Bij de pinken zijn betekent 'slim en handig zijn', 'gevat en snel van begrip zijn'. Vroeg bij de pinken zijn betekent: 'vroeg wakker zijn', 'al vroeg alert zijn'.

Pinken gaat hier waarschijnlijk terug op Pinke, een woord uit het Rotwelsch dat 'geld' betekende. Het Rotwelsch is een geheimtaal die in de Middeleeuwen door dieven en landlopers in Duitsland werd gesproken, vergelijkbaar met het Bargoens in Nederland. Bij de pinken zijn kwam mogelijk via het Bargoens in het Nederlands terecht; pink betekende in het Bargoens 'geldzak'. Oorspronkelijk betekende bij de pinken zijn 'goed op je geld passen, zuinig zijn'; die betekenis is in sommige dialecten nog steeds gangbaar. Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) is de uitdrukking bijdehand zijn ('pienter en gevat zijn') mogelijk van invloed geweest op de betekenisontwikkeling van bij de pinken zijn naar 'slim, alert en gevat zijn'.

Bijdehand is overigens waarschijnlijk voortgekomen uit de uitdrukking (vroeg) bij de hand zijn, die '(vroeg) op zijn' betekende. Bij de hand wilde daarin mogelijk iets zeggen als 'niet meer afgezonderd op je bed in je slaapkamer liggen, maar beschikbaar zijn, klaar om iets te doen'. Van daaruit kreeg bijdehand de betekenis 'wakker, uitgeslapen zijn', en vervolgens 'pienter, gevat zijn'. En soms zelfs: 'wat ál te pienter uit de hoek komen, brutaal zijn'.

Blij met deze uitleg?

Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!

Meer weten?
Close doneren block

Fijn dat je Onze Taal steunt

Zo kunnen we taalnieuws, taaltips en taaladvies blijven verspreiden.
Bedankt!

Bedrag

€ 5 € 7,50 € 10
€
logo
  • Genootschap Onze Taal
  • Paleisstraat 9
  • 2514 JA Den Haag
  • Taalvragen
  • 085 00 28 428 (werkdagen 9.30-12.30 en 13.30-16.00 uur)
  • taaladvies@onzetaal.nl
  • Ledenservice
  • 070 356 12 20 (dinsdag en donderdag 9.30-12.00 uur)
  • info@onzetaal.nl

Blijf op de hoogte!

Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief Taalpost.

  • Privacybeleid
  • Algemene voorwaarden
  • Cookies
  • Contact