Waar komt alles over één kam scheren vandaan en wat betekent het?

Alles over één kam scheren betekent ‘alles op dezelfde wijze behandelen’, ‘alles volgens dezelfde norm beoordelen’. Je kunt ook iedereen over één kam scheren; dan maak je geen onderscheid tussen mensen: je behandelt ze allemaal hetzelfde. Meestal is de bijgedachte dat dit niet terecht is. Vandaar dat de uitdrukking vaak voorkomt in een zin met een ontkenning: ‘Je moet niet iedereen over één kam scheren.’

Het staat niet vast om wat voor kam het in deze uitdrukking gaat. Volgens het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale (2006) gaat het om de kam van een kapper. De kapper gebruikt bij iedereen namelijk dezelfde kam bij het knippen: hij/zij drukt die kam tegen het hoofd en knipt (‘scheert’) het haar dat tussen de tanden tevoorschijn komt gelijkmatig af. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal geeft deze herkomst ook, evenals het spreekwoordenboek van Tuinman (1726): “’t Is ontleent van de hairscheerders [kappers], die op eene kam alle hoofden scheeren”.

Maar volgens F.A. Stoett is er mogelijk sprake van een andere kam, namelijk een kam die een wever gebruikt. Letterlijk betekende de uitdrukking dan: de draden van het weefgetouw altijd over dezelfde kam spannen (scheren). De weverskam is het hulpmiddel waarmee de draden van het weefgetouw op de juiste afstand worden gespreid. Altijd dezelfde kam gebruiken is niet bepaald slim. Je moet als wever immers verschillende stoffen kunnen maken: smal, breed, fijn geweven, grof geweven, enz. Zo kon alles over één kam scheren de figuurlijke betekenis ‘alles/iedereen ten onrechte op dezelfde wijze behandelen’ krijgen.