Wat is juist: het koste wat het kost, koste wat het kost of koste wat kost?
Deze varianten zijn allemaal mogelijk.
(Het) koste wat (het) kost is een vaste uitdrukking met de betekenis: ‘het mag zoveel tijd/moeite/geld kosten als het kost’. Bijvoorbeeld:
- Luuk wil koste wat het kost mee naar Aruba.
- Het koste wat het kost, maar ik wil over zes maanden tien kilo afgevallen zijn.
Koste is hierin een werkwoordsvorm die we de aanvoegende wijs (ook wel conjunctief) noemen. De aanvoegende wijs vormen we door de slot-n van het hele werkwoord af te halen: kosten wordt koste.
Kost wat kost
Kost wat kost komt vooral in België geregeld voor, maar niet iedereen vindt het goed Nederlands. Kost wat kost krijgt kritiek omdat het een leenvertaling zou zijn van het Franse coûte que coûte, of omdat de aanvoegende wijs koste ‘verhaspeld’ wordt tot kost. Het wegvallen van de e bij deze vorm komt echter wel vaker voor. Zo moet haal in ‘Dat haal je de koekoek’ ook gelezen worden als hale.
Het kostte wat het kost
Het kostte wat het kost is echt onjuist als bedoeld is ‘het mag zo veel tijd/moeite/geld kosten als het kost’. Kostte is namelijk de verledentijdsvorm van kosten, en alleen de aanvoegende wijs koste heeft de betekenis ‘het mag kosten’. De verleden tijd kostte is uiteraard wel juist in zinnen als ‘Het kaartje kostte 70 euro’ en ‘Het kostte me een dag, maar ik heb Mount Snowdon beklommen.’
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!
Vaste combinaties waarin de aanvoegende wijs van het werkwoord voorkomt.
Wens
- dank zij u (dankzij is een voorzetsel geworden)
- dat haal je de koekoek
- de hemel/God bewaar/beware me
- één wens zij ons vergund
- ere zij God
- God beter(e) ’t (is een tussenwerpsel geworden: godbetert)
- God hebbe zijn ziel
- God zij dank (gebracht) (is een tussenwerpsel geworden: godzijdank/goddank)
- het ga je/jullie/hun goed
- hij ruste in vrede
- leve de koning
- moge de Heer u zegenen
- moge het u bekomen
- mogen allen dit horen
- redde wie zich redden kan
- uw naam worde geheiligd, uw koninkrijk kome, uw wil geschiede
- vrede zij met u
- zij leve hoog
- zij ruste in vrede
- zo waarlijk helpe mij God almachtig
Aansporing of aanwijzing
- ik moge u erop wijzen dat …
- gelieve met gepast geld te betalen
- men bedenke dat men slechts één kans krijgt
- men neme drie ons boter
- men vergete niet de deur te sluiten
- men verzuime niet het formulier tijdig in te leveren
- voor inlichtingen wende men zich tot …
Toegeving of berusting
- er gebeure wat er gebeuren moet
- hoe dit ook zij …
- hoe het ook moge zijn
- kome wat komt
- wat dies meer zij
- ze deed mee, zij het niet van harte
