Waneer is besteed goed en wanneer besteedt?
Of besteed of besteedt goed is, verschilt per zin. Juist zijn bijvoorbeeld: ‘Ik besteed veel aandacht aan mijn tuin’, ‘Ons bedrijf besteedt veel tijd aan werving’ en ‘Ik heb veel tijd besteed aan het uitdenken van dit idee.’
Besteden betekent ‘ergens voor gebruiken’. Aandacht/tijd/zorg besteden aan iets betekent ‘je aandacht/tijd/zorg voor iets gebruiken’, en daardoor ook: ‘je aandacht/tijd/zorg ervoor overhebben’. Geld aan iets besteden betekent ‘je geld voor iets gebruiken’, dus: ‘je geld eraan geven’, ‘ervoor betalen’.
De vervoeging van het werkwoord besteden is: ik besteed - jij/je/u/hij/zij/die besteedt - besteed jij/je - besteedde - heeft besteed.
Besteed
De vorm besteed is de persoonsvorm van de tegenwoordige tijd die aansluit bij het onderwerp ik, óf bij het onderwerp jij/je als dat erachter staat. Ook kan het de gebiedende wijs zijn:
- Ik besteed veel tijd aan mijn studie.
- Besteed jij veel tijd aan je studie?
- Besteed er maar niet te veel tijd aan.
Besteedt
Besteedt is de persoonsvorm van de tegenwoordige tijd die aansluit bij een onderwerp dat een tweede of derde persoon enkelvoud is: je/jij besteedt, hij/zij/die/het besteedt, Jan/Nelleke besteedt, de organisatie besteedt, enz. Aan de stam beste(e)d moet je dan een t toevoegen.
Dit is goed te horen als je het werkwoord besteden vervangt door een ander werkwoord, bijvoorbeeld schenken. Vergelijk de volgende twee zinnen met elkaar: ‘Jan besteedt zijn geldprijs aan een goed doel’ en ‘Jan schenkt zijn geldprijs aan een goed doel.’ In beide gevallen voeg je achter de stam, beste(e)d en schenk, een t toe. Bij besteedt kun je die -t niet horen, maar je moet hem volgens de regels toch opschrijven. Het systeem van de werkwoordspelling geldt namelijk voor alle werkwoorden (er zijn maar een paar uitzonderingen). Dus: in hij schenkt komt er een -t bij, en in hij besteedt ook. Want de regel is: als hij het onderwerp is, komt er een -t achter de stam.
Besteedde
Besteedde is de persoonsvorm van de verleden tijd. Achter de stam beste(e)d komt nu de uitgang -de. Bijvoorbeeld:
- De medische wetenschap besteedde lange tijd weinig aandacht aan dit onderwerp.
- We besteedden een hele dag aan het plannen van onze reis.
Heeft/wordt besteed
Besteed kan ook het voltooid deelwoord zijn: ‘Ik heb er veel tijd aan besteed.’ Het voltooid deelwoord eindigt op een d omdat in de verleden tijd besteedde in de uitgang -de ook een d zit. Nog een paar voorbeelden:
- We hebben uren besteed aan het opknappen van het kastje.
- Wat wordt er toch veel tijd besteed aan sociale media.
De bestede uren
In de bestede uren gebruik je besteed niet als werkwoordsvorm, maar als bijvoeglijk naamwoord. Over de regels daarvoor lees je meer op deze pagina.
Wil je oefenen met besteed en besteedt? Klik hierboven op het tabblad ‘Oefenen’ en doe de test!
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!
Vergelijkbare gevallen
Andere werkwoorden waarbij het verschil tussen het voltooid deelwoord en de persoonsvorm van de tweede/derde persoon in de tegenwoordige tijd niet te horen, maar wel te zien is, zijn bijvoorbeeld bereiden, begeleiden, beantwoorden, beïnvloeden, verbranden en verspreiden.
- Hij heeft een heerlijke maaltijd bereid.
- Hij bereidt een heerlijke maaltijd.
- Pieter heeft vele studenten begeleid.
- Pieter begeleidt vele studenten.
- De commissie heeft al onze vragen beantwoord.
- De commissie beantwoordt al onze vragen.
- Eddie Izzards stijl is beïnvloed door Monty Python.
- Eddie Izzard beïnvloedt veel andere stand-up-comedians.
- Chantal heeft de bewijzen verbrand.
- Chantal verbrandt de bewijzen.
- Het nieuws is verspreid door het secretariaat.
- Het nieuws verspreidt zich snel.
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!
Wil je oefenen met vormen als besteedt en besteed? Doe dan deze test!
Online training
Vind je dit lastig? Dan is onze online training werkwoordspelling iets voor jou. In deze training krijg je niet alleen meer uitleg over de spelling van persoonsvormen en (als bijvoeglijk naamwoord gebruikte) voltooide deelwoorden, maar over állerlei soorten werkwoorden. Met behulp van filmpjes, stroomschema’s en oefeningen schrijf je alle werkwoorden binnen de kortste keren foutloos!
Handig hulpmiddel: de Taal*maat
De Taal*maat D, t of dt? is een stroomdiagram waarmee je kunt bepalen of stam + t goed is of niet. Een handig hulpmiddel om de juiste vorm te kiezen in de tegenwoordige tijd!
Klik op het schema om het te vergroten:
