Wat is juist: ‘Het aan- en uitzetten gebeurt handmatig’ of ‘Het aan- en uitzetten gebeuren handmatig’?

In principe zijn het enkelvoud en meervoud allebei mogelijk, maar in de praktijk is het enkelvoud veel gewoner. Aanzetten en uitzetten worden in één adem genoemd en als samenhangende of vergelijkbare activiteiten gepresenteerd. De samentrekking aan- en uitzetten versterkt de samenhang nog eens, waardoor het enkelvoud gebeurt goed past.

Onderwerp verbindt twee hele werkwoorden met en

Een onderwerp waarin twee hele werkwoorden als zelfstandig naamwoord worden gebruikt (met of zonder het), krijgt vaak een enkelvoudige persoonsvorm:

• Het begeleiden en coachen van beginnende leerkrachten vraagt veel van de collega’s.
• Zwemmen en fietsen kan het hele jaar door!

De twee handelingen kunnen inhoudelijk met elkaar te maken hebben. Het gaat dan bijvoorbeeld om een gecombineerde bezigheid of één proces.

• Knippen en plakken gebeurt veel in kleuterklassen.
• Het schilderen en behangen kostte veel tijd.
• Praten en werken kan niet tegelijkertijd.

In sommige gevallen is zowel enkelvoud als meervoud mogelijk, maar met een subtiel betekenisverschil:

• Pianospelen en zingen is haar hobby. (tegelijk)
• Pianospelen en zingen zijn haar hobby’s. (apart)

Onderwerp met en bevat een vaste combinatie

Ook als de delen van het onderwerp zo vaak samen voorkomen dat ze een eenheid gaan vormen, kan het werkwoord in het enkelvoud staan:

• Koffie en thee staat klaar.
• Jong en oud kwam op de ijsbaan af.
• Lief en leed werd gedeeld.
• De wet- en regelgeving sluit dit niet uit.

Onderwerp verbindt verschillende delen met en 

Als het onderwerp van de zin uit twee of meer delen bestaat die met elkaar verbonden zijn door het voegwoord en, volgt in veel gevallen een meervoudige persoonsvorm:

• Emma en Sem zijn populaire namen.
• Giethoorn, Amsterdam en Venetië krijgen veel toeristen op bezoek.