Wat is juist: ‘Red de tijger!’ of ‘Redt de tijger!’?

De gebiedende wijs komt altijd overeen met de ik-vorm van het werkwoord: je voegt er dus geen t aan toe. Het maakt niet uit of er één persoon wordt aangesproken (‘Margriet, red de tijger!’) of miljoenen personen (‘Nederlanders, red de tijger!’). Vergelijk ‘Verlos de tijger!’ en ‘Vang de tijger!’: ‘Verlost de tijger!’ en ‘Vangt de tijger!’ klinken raar. Hier is duidelijk te horen dat er geen t achter het werkwoord hoort te staan. Er is geen goede reden te bedenken om alleen bij werkwoorden waarvan de stam op een d eindigt die t wél toe te voegen.

De enige uitzondering op de regel dat de gebiedende wijs de ik-vorm is, is wees, de gebiedende wijs van zijn: ‘Wees nou eens lief’, ‘Wees op tijd aanwezig.’

Enkele voorbeelden van gebiedende wijzen:

• Bied de gasten een drankje aan!
• Geef ze ook een hapje!
• Leid me niet af!
• Maak me alstjeblieft op tijd wakker!
• Mijd de A12; er zijn werkzaamheden aan de weg.
• Word wakker, jongens!

Komt allen tezamen

Eeuwen geleden heeft men in het Nederlands naar Latijns voorbeeld (veni-venite – kom-komt) voor de meervoudsvorm van de gebiedende wijs een t voorgeschreven achter de stam. Deze t komt bijvoorbeeld nog voor in de oude versregel ‘Komt allen tezamen’, in de uitroep ‘Komt dat zien!’ (‘kom allemaal kijken!’) en in ‘Makkers staakt uw wild geraas’ (uit het sinterklaasliedje). Het is een schrijftaalvorm gebleven die vooral vroeger gebruikt werd, maar die in de omgangstaal nooit heeft geleefd. Tegenwoordig wordt het schrijven van een t in aansporingen als ‘Redt de tijger!’ als een spelfoutje gezien.

Gaat u zitten

Let op bij aansporingen als ‘Blijft u maar liggen’ en ‘Komt u nu maar weer overeind.’ Deze zinnen bevatten geen echte gebiedende wijs: er is nu een onderwerp (u) toegevoegd. Zo ook:

• Houdt u rekening met een wachttijd.
• Knipt of snijdt u zich niet in de vingers! Ik waarschuw maar even, want dat mes is scherp.

Klik voor meer voorbeelden van de gebiedende wijs op het tabblad ‘Voorbeelden’.