Wat zijn de regels als je een afkorting aan een gewoon woord koppelt? Is het bijvoorbeeld tv programma, tvprogramma of tv-programma?

Een tv-programma is een soort programma, net als een radioprogramma, amusementsprogramma en kinderprogramma. Dit soort woorden – die uit meerdere woorden bestaan – noem je samenstellingen. Samenstellingen moet je in het Nederlands aan elkaar schrijven. Als een van de delen van de samenstelling een afkorting is, zoals tv, is een streepje verplicht. Het is dus bijvoorbeeld tv-programma, tv-scherm, emotie-tv, hogeresolutie-tv, plasma-tv-scherm en reality-tv-programma.

Het streepje maakt duidelijk dat een deel van het woord een afkorting is die je letter voor letter uitspreekt. Zonder streepje (tvprogramma, cvketel) zijn zulke samenstellingen lastig leesbaar. Daarom moet je volgens de spellingregels een streepje invoegen.

Losse letters en symbolen

Samenstellingen met een losse letter, zoals T-shirt, e-mail en c-sleutel, krijgen ook een streepje. Voor cijfers, symbolen en chemische formules geldt hetzelfde: 24-jarige, &-teken, +-teken, H-bom. In combinaties van afkortingen, cijfers en symbolen is het streepje ook verplicht: 3D-printer, A4-formaat, CO₂-uitstoot, lhbtqia+-gemeenschap, 65+-echtpaar.

Als er zowel een woord voor als na de losse letter staat, staan er twee koppeltekens in de samenstelling: voetbal-T-shirt, nep-e-mail.

Afkortingen die je als gewoon woord uitspreekt (pin, led)

Als je een afkorting uitspreekt als een ‘gewoon’ woord (en niet letter voor letter), moet je die afkorting ook behándelen als een gewoon woord. Er hoeft dan geen streepje te staan in een samenstelling: latrelatie, ledlamp en pincode zijn goed. Je mag trouwens wel een streepje gebruiken: er is niets aan te merken op lat-relatie, led-lamp en pin-code.
In samenstellingen met afkortingen in hoofdletters, zoals IRA en NAVO, is het streepje verplicht: IRA-akkoord en NAVO-basis.

Afleidingen van afkortingen krijgen overigens geen streepje, maar een apostrof: tv’s, tv’tje, sms’je en sms’en.