Wat is juist: 1 aprilgrap of 1-aprilgrap?
Volgens de officiële spelling is 1 aprilgrap juist. Wat ons betreft is 1-aprilgrap ook goed. Deze alternatieve vorm staat daarom in onze Spellingwijzer Onze Taal en op onze spellingwebsite Spellingsite.nu.
Officiële spelling
Volgens de officiële spellingregels blijft de spatie in woordgroepen als 1 april, 2 euro en 4 havo staan als ze met nog een ander woord worden gecombineerd tot een samenstelling. Het is daarom officieel 1 aprilgrap, 2 euromunt en 4 havoleerling. Ook juist zijn 1 april-grap, 2 euro-munt en 4 havo-leerling (met een extra streepje voor de duidelijkheid).
Alternatief
Wij vinden het invoegen van een streepje ook goed en zelfs duidelijker. In 1-aprilgrap, 2-euromunt en 4-havoleerling wordt namelijk meer benadrukt dat de drie onderdelen samen één samenstelling vormen. Bovendien is deze spelling logischer omdat andere samenstellingen met een cijfer officieel wél een streepje krijgen, zoals 80-jarige, 65-plusser, 24-urig, enz.
Het streepje is vooral een voordeel bij meervouden. Zo is de bedoeling van een zin als ‘Ik heb alleen nog 2-euromunten’ meteen duidelijk: ‘ik heb alleen nog munten van 2 euro’. Officieel moet dit zijn: ‘Ik heb alleen nog 2 euromunten.’ Deze zin kan echter ook betekenen: ‘ik heb alleen nog twee munten van 1 euro’.
Uitzondering: 24-uurs, 100-procents
De officiële spelling behandelt sommige samenstellingen met een cijfer anders dan hierboven staat uitgelegd. Naast bijvoorbeeld 24 uursdienst (met een spatie) is 24-uursdienst (met een streepje) namelijk officieel óók juist. In 24 uursdienst wordt de eerste s opgevat als een tussen-s. Het geheel is een combinatie van 24 uur en dienst, waarin dan toevallig ook een tussen-s verschijnt. De samenstelling 24-uursdienst (met streepje) wordt opgevat als een combinatie van het bijvoeglijk naamwoord 24-uurs en dienst. Deze twee delen zijn samengesmolten tot één geheel, waarin het streepje na 24 dan blijft staan.
Wat ons betreft is de keuze voor 24-uursdienst (met streepje) sowieso het meest logisch. Daarnaast is bijvoorbeeld 24-uurs bloeddrukmeting prima: nu is 24-uurs een bijvoeglijk naamwoord dat los voor de samenstelling bloeddrukmeting staat. Dat mag van de officiële spelling ook.
Eenaprilgrap
Als het cijfer in letters wordt uitgeschreven, zijn dit soort samenstellingen één woord. Over de spelling van achtuurjournaal, driegangendiner, eenaprilgrap, twee-euromunt (streepje vanwege klinkerbotsing), vijftigeurobiljet, enz. is iedereen het dus eens. Bij getallen onder de twintig en hele tien- en honderdtallen heeft het uitschrijven in letters de voorkeur.
Voorbeelden
Meer voorbeelden van dit soort combinaties:
officiële spelling | alternatief (Spellingwijzer Onze Taal) |
1 meifeest | 1-meifeest |
1,2 literbenzinemotor | 1,2-literbenzinemotor |
1,5 literpak | 1,5-literpak |
1,5 meterregel | 1,5-meterregel |
1e prijswinnaar | 1e-prijswinnaar |
10 eurobiljet | 10-eurobiljet |
10 gigabitnetwerk | 10-gigabitnetwerk |
100 eurobiljet | 100-eurobiljet |
100 procentscontrole, 100-procentscontrole | 100-procentscontrole |
100 metergrens | 100-metergrens |
104 wekengrens | 104-wekengrens |
1000 meterrecord | 1000-meterrecord |
1040 urennorm | 1040-urennorm |
11 juliviering | 11-juliviering |
11 septemberaanslagen | 11-septemberaanslagen |
1225 urengrens | 1225-urengrens |
1,5 metermaatregelen | 1,5-metermaatregelen |
1,5 metersamenleving | 1,5-metersamenleving |
1500 meterwedstrijd | 1500-meterwedstrijd |
13e maanduitkering | 13e-maanduitkering |
16 metergebied | 16-metergebied |
18 holesgolfbaan | 18-holesgolfbaan |
19e eeuwarchitectuur | 19e-eeuwarchitectuur |
2 eurodubbelportret | 2-eurodubbelportret |
2 euromunt | 2-euromunt |
2 fasestructuur | 2-fasenstructuur |
2e fasestudent | 2e-fasestudent |
2 gradennorm | 2-gradennorm |
2+1 gratisactie | 2+1-gratisactie |
20 eurobiljet | 20-eurobiljet |
20 wekenecho | 20-wekenecho |
24 inchscherm | 24-inchscherm |
24 uursdienst, 24-uursdienst | 24-uursdienst |
24 uurseconomie, 24-uurseconomie | 24-uurseconomie |
24 uursritme, 24-uursritme | 24-uursritme |
24 uursservice, 24-uursservice | 24-uursservice |
250 meternorm | 250-meternorm |
3e rangsacteur, 3e-rangsacteur | 3e-rangsacteur |
3 gangendiner | 3-gangendiner |
3 gangenverrassingsmenu | 3-gangenverrassingsmenu |
3 oktoberfeesten | 3-oktoberfeesten |
3 partijenoverleg | 3-partijenoverleg |
3 procentnorm | 3-procentnorm |
3 puntsautogordel, 3-puntsautogordel | 3-puntsautogordel |
30 kilometerzone | 30-kilometerzone |
32 uurscontract, 32-uurscontract | 32-uurscontract |
33 toerenplaat | 33-toerenplaat |
360 gradencamera | 360-gradencamera |
360 gradenfeedback | 360-gradenfeedback |
360 gradenfoto | 360-gradenfoto |
365 dagengrens | 365-dagengrens |
4 cilinderbenzinemotor | 4-cilinderbenzinemotor |
40 dagentijd | 40-dagentijd |
400 meterbaan | 400-meterbaan |
45 toerenplaat | 45-toerenplaat |
48 urenlimiet | 48-urenlimiet |
5 eurobiljet | 5-eurobiljet |
5 meiviering | 5-meiviering |
5 puntsschaal, 5-puntsschaal | 5-puntsschaal |
5 sterrenhotel | 5-sterrenhotel |
50 eurobiljet | 50-eurobiljet |
50 meterbad | 50-meterbad |
50 pluspersoneel | 50-pluspersoneel |
50 spellendoos | 50-spellendoos |
500 gradenthermometer | 500-gradenthermometer |
500 meterspecialist | 500-meterspecialist |
5.1 surroundsoundsysteem | 5.1-surroundsoundsysteem |
59 jarigenregeling | 59-jarigenregeling |
6 afleidingen-ecg | 6-afleidingen-ecg |
60 maandenperiode | 60-maandenperiode |
64 bitsprocessor, 64-bitsprocessor | 64-bitsprocessor |
78 toerenplaat | 78-toerenplaat |
8 seconderegel | 8-secondenregel |
8 uurjournaal | 8-uurjournaal |
80 kilometerzone | 80-kilometerzone |
90 meterschans | 90-meterschans |