Wat is juist: 1 aprilgrap of 1-aprilgrap?

 

Volgens de officiële spelling is 1 aprilgrap juist. Wat ons betreft is 1-aprilgrap ook goed. Deze alternatieve vorm staat daarom in onze Spellingwijzer Onze Taal en op onze spellingwebsite Spellingsite.nu.

Officiële spelling

Volgens de officiële spellingregels blijft de spatie in woordgroepen als 1 april, 2 euro en 4 havo staan als ze met nog een ander woord worden gecombineerd tot een samenstelling. Het is daarom officieel 1 aprilgrap, 2 euromunt en 4 havoleerling.

Alternatief

Wij vinden het invoegen van een streepje ook goed en zelfs duidelijker. In 1-aprilgrap, 2-euromunt en 4-havoleerling wordt namelijk meer benadrukt dat de drie onderdelen samen één samenstelling vormen. Bovendien is deze spelling logischer omdat andere samenstellingen met een cijfer wél een streepje krijgen, zoals 80-jarige, 65-plusser, etc.

Het streepje is vooral een voordeel bij meervouden. Zo is de bedoeling van een zin als ‘Ik heb alleen nog 2-euromunten’ meteen duidelijk: ‘ik heb alleen nog munten van 2 euro’. Officieel moet dit zijn: ‘Ik heb alleen nog 2 euromunten.’ Deze zin kan echter ook betekenen: ‘ik heb alleen nog twee munten van 1 euro’.

Uitzondering

De officiële spelling behandelt sommige samenstellingen met een cijfer anders dan hierboven staat uitgelegd. Naast bijvoorbeeld 24 uursdienst (met een spatie) is 24-uursdienst (met een streepje) namelijk officieel óók juist. In 24 uursdienst wordt de eerste s opgevat als een tussen-s. Het geheel is een combinatie van 24 uur en dienst, waarin dan toevallig ook een tussen-s verschijnt. De samenstelling 24-uursdienst (met streepje) wordt opgevat als een combinatie van het bijvoeglijk naamwoord 24-uurs en dienst. Deze twee delen zijn samengesmolten tot één geheel, waarin het streepje na 24 dan blijft staan.

Wat ons betreft is de keuze voor 24-uursdienst (met streepje) sowieso het meest logisch. Daarnaast is bijvoorbeeld 24-uurs bloeddrukmeting prima: nu is 24-uurs een bijvoeglijk naamwoord dat los voor de samenstelling bloeddrukmeting staat. Dat mag van de officiële spelling ook.

Voorbeelden

Meer voorbeelden van dit soort combinaties:

officiële spelling alternatief (Spellingwijzer Onze Taal)
1 meifeest 1-meifeest
1,2 literbenzinemotor 1,2-literbenzinemotor
1,5 literpak 1,5-literpak
1e prijswinnaar 1e-prijswinnaar
10 eurobiljet 10-eurobiljet
10 gigabitnetwerk 10-gigabitnetwerk
100 eurobiljet 100-eurobiljet
100 procentscontrole, 100-procentscontrole 100-procentscontrole
100 metergrens 100-metergrens
104 wekengrens 104-wekengrens
1000 meterrecord 1000-meterrecord
1040 urennorm 1040-urennorm
11 juliviering 11-juliviering
11 septemberaanslagen 11-septemberaanslagen
1225 urengrens 1225-urengrens
1500 meterwedstrijd 1500-meterwedstrijd
13e maanduitkering 13e-maanduitkering
16 metergebied 16-metergebied
18 holesgolfbaan 18-holesgolfbaan
19e eeuwarchitectuur 19e-eeuwarchitectuur
2 eurodubbelportret 2-eurodubbelportret
2 euromunt 2-euromunt
2 fasestructuur 2-fasenstructuur
2e fasestudent 2e-fasestudent
2 gradennorm 2-gradennorm
2+1 gratisactie 2+1-gratisactie
20 eurobiljet 20-eurobiljet
20 wekenecho 20-wekenecho
24 inchscherm 24-inchscherm
24 uursdienst, 24-uursdienst 24-uursdienst
24 uurseconomie, 24-uurseconomie 24-uurseconomie
24 uursritme, 24-uursritme 24-uursritme
24 uursservice, 24-uursservice 24-uursservice
250 meternorm 250-meternorm
4 cilinderbenzinemotor 4-cilinderbenzinemotor
40 dagentijd 40-dagentijd
400 meterbaan 400-meterbaan
45 toerenplaat 45-toerenplaat
48 urenlimiet 48-urenlimiet
5 eurobiljet 5-eurobiljet
5 meiviering 5-meiviering
5 puntsschaal, 5-puntsschaal 5-puntsschaal
5 sterrenhotel 5-sterrenhotel
50 eurobiljet 50-eurobiljet
50 meterbad 50-meterbad
50 pluspersoneel 50-pluspersoneel
50 spellendoos 50-spellendoos
500 gradenthermometer 500-gradenthermometer
500 meterspecialist 500-meterspecialist
5.1 surroundsoundsysteem 5.1-surroundsoundsysteem
59 jarigenregeling 59-jarigenregeling
6 afleidingen-ecg 6-afleidingen-ecg
60 maandenperiode 60-maandenperiode
64 bitsprocessor, 64-bitsprocessor 64-bitsprocessor
78 toerenplaat 78-toerenplaat
8 seconderegel 8-secondenregel
8 uurjournaal 8-uurjournaal
80 kilometerzone 80-kilometerzone
90 meterschans 90-meterschans

Als er geen cijfer maar een telwoord wordt geschreven, wordt het geheel trouwens aaneengeschreven (of met een streepje als er sprake is van klinkerbotsing). Over achtuurjournaal, driegangendiner, eenaprilgrap, twee-euromunt, vijftigeurobiljet, enz. bestaat geen verschil van inzicht. Bij getallen onder de twintig en hele tien- en honderdtallen heeft het uitschrijven in letters de voorkeur.

Over samenstellingen als 24-urig, 50-plusser en 59-jarig bestaat eveneens overeenstemming: het streepje is hier juist, ook in de officiële spelling.