Hoe gebruik je echter en maar?

Goed zijn bijvoorbeeld: ‘Je artikel is interessant, maar ik zou het wel wat inkorten’ en ‘Je artikel is interessant. Ik zou het echter wel wat inkorten.’

Echter en maar geven allebei aan dat er sprake is van een tegenstelling. Bijvoorbeeld:

Ik was bang dat er iets was misgegaan, maar dat bleek niet zo te zijn.
Ik was bang dat er iets was misgegaan. Dat bleek echter niet zo te zijn.
Ik was bang dat er iets was misgegaan. Echter, dat bleek niet zo te zijn.

Echter is formeler en afstandelijker dan maar. Dat kan een goede reden zijn om de voorkeur te geven aan maar. Een ander verschil is dat maar een voegwoord is en echter een bijwoord. Dat heeft gevolgen voor de woordvolgorde in zinnen met maar en echter.

Maar

Het voegwoord maar kan alleen vooraan in een (bij)zin staan. Er komt geen komma achter:

We vroegen om aardbeienijs, maar kregen kersenijs.
Ik wil best met de trein naar Italië, maar dat kost te veel.
Er werd verteld dat de zaak moest sluiten. Maar dit bleek niet te kloppen.

Echter

Het bijwoord echter kan op verschillende plaatsen in de zin staan. Vaak staat het ergens na de persoonsvorm:

[Er werd verteld dat de zaak moest sluiten.] Dit bleek echter niet te kloppen.
[Eerst zei hij dat ik het zelf moest uitzoeken.] Uiteindelijk wilde hij me echter wel helpen.
[De betrokkenen probeerden de feiten te verdoezelen.] De minister liet echter een onderzoek uitvoeren.

Soms staat echter direct na het eerste zinsdeel:

[Het bestuur ziet nog allerlei bezwaren.] De directie echter gaat ermee akkoord.
[Het blijft het grootste deel van de dag droog.] In de avond echter kan het gaan regenen.

Tot slot kan een zin beginnen met echter. Er volgt dan altijd een komma. Echter staat in dit geval buiten de feitelijke zin en aan de woordvolgorde van de verdere zin verandert niets:

[Ik wil best met de trein naar Italië.] Echter, dat kost te veel.
[Er werd verteld dat de zaak moest sluiten.] Echter, dit bleek niet te kloppen.

Zinnen als ‘Echter bleek dit niet te kloppen’ en ‘Echter kost dat te veel’ waren tot aan het begin van de twintigste eeuw gebruikelijk. Tegenwoordig beschouwen veel mensen dit soort zinnen als een fout. Ze komen trouwens nog steeds geregeld voor.

Maar en echter: niet in één zin

Gebruik maar en echter niet in één zin, want dat is dubbelop. Een zin als ‘Jarenlang werkte ik voornamelijk op kantoor, maar nu merk ik echter dat het ook anders kan’ is dus niet juist. Goed zijn:

Jarenlang werkte ik voornamelijk op kantoor, maar nu merk ik dat het ook anders kan.
Jarenlang werkte ik voornamelijk op kantoor. Nu merk ik echter dat het ook anders kan.