Wat is juist: re-integreren en re-integratie of reïntegreren en reïntegratie?

Re-integreren betekent ‘weer laten functioneren’, ‘ergens opnieuw deel van gaan uitmaken’. In de praktijk betekent het meestal ‘terugkeren in het arbeidsproces’. Het bestaat uit het Latijnse voorvoegsel re (‘terug’) en integreren (‘in een geheel opgaan’).

Klinkerbotsing

In re-integreren begint bij in een nieuwe lettergreep. Als je reintegreren zou schrijven, zouden de e en de i op elkaar ‘botsen’. Daarmee is bedoeld dat je deze letters dan leest als de tweeklank ei terwijl dat niet de bedoeling is: de i hoort bij de tweede lettergreep. Er zijn twee manieren om dit aan de lezer duidelijk te maken: met een streepje of met een trema.

Het streepje gebruik je in samenstellingen (zoals in rente-inkomsten) en ook na het Latijnse voorvoegsel re- (re-integratie, re-introductie). Het trema gebruik je bij andere voor- en achtervoegsels (in afleidingen dus): beïnvloeden, geïrriteerd, weeïg, bedoeïenen.

Herkenbaar voorvoegsel of niet?

De officiële spelling hanteert de regel dat na voorvoegsels van Griekse of Latijnse afkomst (zoals co-, de-, pre- en re-) bij klinkerbotsing een streepje komt als het voorvoegsel nog duidelijk herkenbaar is. Re-integreren is officieel juist omdat re- hier duidelijk herkend zou worden als ‘opnieuw’ (‘opnieuw integreren’).

Als re- niet duidelijk herkenbaar is als voorvoegsel, is volgens de officiële spelling het trema wél juist om klinkerbotsing te voorkomen. Een voorbeeld is reünie: dat is met een trema, omdat je bij re- niet letterlijk aan ‘her-’, ‘opnieuw’ denkt.

Dit criterium is een beetje subjectief, want hoewel je officieel reïncarneren schrijft, zullen sommige mensen dit wel degelijk lezen als ‘opnieuw incarneren’. En andersom denken velen bij re-integreren helemaal niet zo sterk aan ‘opnieuw’. Vandaar dat ook de schrijfwijze reïntegreren nog voorkomt. Deze spelling was tot 2005 officieel juist en is wat ons betreft nog steeds een goed te verdedigen alternatief. In de spellinglijst op deze website staan re-integreren én het alternatief reïntegreren vermeld.

Klik voor meer voorbeelden van woorden met re- op het tabblad ‘Voorbeelden’.

Geen klinkerbotsing

Bij woorden zonder klinkerbotsing schrijf je re- ongeacht de al dan niet letterlijke betekenis direct aan de rest van het woord vast: refereren, reduceren, resocialiseren, relanceren, enz.

Als het voorvoegsel nog duidelijk herkenbaar is in de betekenis ‘opnieuw’, kun je een streepje invoegen voor de duidelijkheid. Zo zijn bijvoorbeeld re-lanceren, re-nationalisatie, re-taxatie en re-ruptuur juist naast relanceren, renationalisatie, retaxatie en reruptuur.

Re- in Engelse leenwoorden

In Engelse leenwoorden als re-enactment en re-engineering is het streepje geheel inburgerd als middel om klinkerbotsing te voorkomen.