Is het ‘Ik sla rechts af’ of ‘Ik sla rechtsaf’?

In de combinaties rechts afslaan en links afslaan zijn rechts en links in feite verkortingen van naar rechts of naar links. Het werkwoord is afslaan en dat betekent hier ‘een weg verlaten’, net als in ‘Je moet hier afslaan.’ Rechts en links staan los van het werkwoord afslaan, ook in vervoegde vormen: ‘Ik ben rechts afgeslagen’, ‘Ze slaan links af.’ 

Rechtsaf, linksaf

Waarom komen rechtsaf slaan en linksaf slaan dan zo vaak voor? Omdat rechtsaf en linksaf in de meeste andere gevallen als één woord worden behandeld: ‘U wilt hier rechtsaf’, ‘Zal ik linksaf gaan?’ Dat zou leiden tot een – op het oog – onlogisch spellingverschil tussen ‘Zij willen liever linksaf’ en ‘Zij slaan links af’, en tussen ‘Ik ga rechtsaf’ en ‘Ik sla rechts af’, terwijl die zinnen vrijwel hetzelfde betekenen. Het subtiele onderscheid wordt in de praktijk dan ook nauwelijks toegepast.

Veel mensen behandelen combinaties met rechts + af en met links + af zoveel mogelijk op dezelfde manier: dus rechtsaf gaan, rechtsaf slaan, linksaf gaan en linksaf slaan. Dat is overigens ook op betekenisniveau te verdedigen, want slaan kan een beweging uitdrukken, zoals in op de vlucht slaan en op hol slaan.