Wat betekent ‘Zij is niet gespeend van gevoel voor humor’?

Gespeend (zijn) van betekent ‘in het geheel niet bezitten’, ‘zonder, ontbloot van’. De uitdrukking bevat dus een verborgen ontkenning. Als daar een ontkenning bij wordt gezet – niet gespeend van – wordt de betekenis: ‘iets wél hebben’, ‘beschikkend over’. Hierdoor ontstaat vaak zelfs een versterkende betekenis: ‘Zij is niet gespeend van gevoel voor humor’ betekent voor veel mensen dat ze heel véél gevoel voor humor heeft.

Andere zinnen met gespeend van:

• Gespeend van elke elementaire kookkennis, maakte hij van elke saus een klonterige brij.
• Tasjesrovers die het vooral op bejaarden gemunt hebben, zijn gespeend van enig mededogen met en eerbied voor ouderen.
• Het kostuumdrama was bepaald niet gespeend van valse romantiek; de violen zwollen te pas en te onpas aan.

Naast gespeend zijn van kom je ook weleens gespeend blijven van tegen, al dan niet met niet erbij:

• De reis bleef niet gespeend van gevaar. (betekenis: de reis was behoorlijk gevaarlijk)
• De film blijft gespeend van diepgang. (betekenis: de film heeft geen diepgang)

Oorsprong

Overigens heeft de letterlijke betekenis van spenen met het zogen van baby’s te maken. Dit werkwoord betekent ‘van de borst afwennen’, ‘niet meer zogen’. Een kind dat gespeend wordt, is dus oud genoeg om te beginnen met fruit- en andere hapjes.

Soms wordt in plaats van gespeend van de combinatie ontspeend van gebruikt. Ontspeend is op zichzelf geen onmogelijk woord (‘De baby werd telkens ontspeend door zijn oudere zusje’; de speen werd dus afgepakt), maar ontspeend van is niet juist.