Wat is juist: ‘Er wordt aan de plannen gewerkt’ of ‘Er worden aan de plannen gewerkt’?
Correct is ‘Er wordt aan de plannen gewerkt.’
De zin ‘Er wordt aan de plannen gewerkt’ is een zin zonder onderwerp. Dat komt vaker voor bij passieve (lijdende) zinnen. Het woord er vervangt dan in feite het onderwerp.
De taalkundige term voor dit gebruik van er is ‘presentatief er’ of ‘plaatsonderwerp’.
Enkelvoud in zin zonder onderwerp
In passieve zinnen zonder onderwerp staat de persoonsvorm altijd in het enkelvoud, ook als er ergens anders in de zin een woord in het meervoud staat, bijvoorbeeld na een voorzetsel.
- Er wordt hard gewerkt.
- Er wordt al bijna twee decennia aan gewerkt.
- Er is jarenlang aan deze plannen gewerkt.
- Er is door veel mensen veel over nagedacht.
- Er kan op allerlei ziektes worden getest.
Meervoud in zin met meervoudig onderwerp
De meeste passieve zinnen hebben wel een onderwerp: iets dat of iemand die iets ondergaat. De persoonsvorm past zich aan het onderwerp aan:
- Er worden prachtige liederen gezongen door de kerkgangers. (prachtige liederen is het onderwerp)
- Er zijn mooie plannen uitgewerkt. (mooie plannen is het onderwerp)
- Er kunnen veel ziektes worden genezen. (veel ziektes is het onderwerp)
Op het tabblad ‘Achtergrond’ staat meer uitleg over passieve zinnen met en zonder onderwerp.
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!
Wel of geen onderwerp in passieve zinnen
Of een passieve zin (een lijdende zin) een onderwerp heeft of niet, hangt deels af van het type werkwoord in de zin: hoort er wél een lijdend voorwerp bij het werkwoord of juist niet? (Met andere woorden: is het een overgankelijk of een onovergankelijk werkwoord?)
Een werkwoord waar geen lijdend voorwerp bij hoort, krijgt in de lijdende zin geen onderwerp. Voorbeelden daarvan zijn werken, kloppen en kijken.
• Er is hard gewerkt.
• Plotseling werd er hard op de deur geklopt.
• Er werd herhaaldelijk gekeken naar bijwerkingen.
Bij werkwoorden die wel een lijdend voorwerp bij zich kunnen hebben, zoals (een lied) zingen, (bijwerkingen) melden of (vaardigheden) testen, kan de lijdende zin dat lijdend voorwerp als onderwerp krijgen.
• Er werd een prachtig lied gezongen. (Ze zongen een prachtig lied.)
• Er worden veel bijwerkingen onderzocht. (We onderzoeken veel bijwerkingen.)
• Er zijn verschillende vaardigheden getest. (Men heeft verschillende vaardigheden getest.)
Als het onderwerp meervoudig is, hoort daar een meervoudige persoonsvorm bij.
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!
