Wat is het donorprincipe?

Voor eigennamen van baby’s, organisaties, merken, producten enz. geldt: de bedenker of eigenaar bepaalt de uitspraak en schrijfwijze. Als je zo’n naam uitspreekt of in een tekst gebruikt, doe je dat dus zoals de naamgever dat zélf ook doet. De term ‘donorprincipe’ betekent dus eigenlijk: houd de uitspraak en spelling aan die de ‘donor’ (de naamgever) zelf gebruikt.

Afwijkende namen

Bij namen van personen volg je het donorprincipe automatisch. Ouders bepalen of hun kind Sophie of Sofie heet, Hanna of Hannah, Jaimy of Jaimie, enz. Zij bepalen ook hoe de naam moet worden uitgesproken. Anderen hanteren diezelfde schrijfwijze en uitspraak, ook als ze die niet mooi of niet logisch vinden.

Hetzelfde geldt voor organisaties en bedrijven: de schrijfwijze die zij zelf hanteren voor hun naam en bijvoorbeeld hun merken, producten of evenementen, wordt door anderen overgenomen. Dat is óók het geval als zo’n naam afwijkt van de spellingregels en andere taalconventies. In de praktijk komt dat best vaak voor. Voorbeelden van afwijkingen zijn:

• namen zonder beginhoofdletter en/of met hoofdletters midden in een woord: adidas, a.s.r., bol (voorheen bol.com), dEUS, easyJet, de Volkskrant, eBay, GroenLinks, iPhone, StuBru;
• namen volledig in hoofdletters: AVROTROS, DUPLO, HEMA, UNICEF;
• namen met leestekens of symbolen: Groen!, LINDA., Maarten!, NOC*NSF;
• namen die spaties bevatten terwijl het feitelijk om samenstellingen (met een eigennaam) gaat, meestal om …
  • de eigennaam beter zichtbaar te maken: Meertens Instituut, Mondriaan Fonds, Max Planck Instituut;
  • aan te sluiten bij de afkorting van de naam: Nederlands Film Festival (NFF), Nederlandse Omroep Stichting (NOS), Theater Instituut Nederland (TIN);
• namen die volgens een oude spellingnorm (of anderszins niet-officiële spelling) worden geschreven: Het Financieele Dagblad (in plaats van Financiële), De Nederlandsche Bank (in plaats van Nederlandse), Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (in plaats van Academie), Nederlandse Triathlon Bond (in plaats van triatlon).

Donorprincipe negeren

Niemand is verplicht het donorprincipe te volgen als het gaat om namen van bedrijven, producten, enz. Als je in je tekst een naam gebruikt die moeilijk te herkennen is voor je lezers, kun je dus eventueel het donorprincipe links laten liggen en voor een duidelijkere schrijfwijze kiezen. Een naam als Sp!ts kun je bijvoorbeeld weergeven als Spits, als je denkt dat de lezers de spelling met het uitroepteken niet direct zullen begrijpen.

Veel schrijvers kiezen er ook voor het aantal hoofdletters in namen te beperken, omdat dat een rustiger tekstbeeld oplevert. Je kunt gerust Hema schrijven in plaats van HEMA, als je vindt dat dat prettiger leest.

Hoe sterker de spelling van een naam afwijkt van wat gangbaar is, hoe groter de kans dat anderen het donorprincipe niet volgen.