Welk verbindingswoord is juist in ‘Wij zijn dankbaar voor de jaren die/dat hij bij ons was’?

Dat is hier een voegwoord. Een voegwoord heeft alleen een verbindende functie (het koppelt de hoofdzin aan de bijzin). In ‘Wij zijn dankbaar voor de jaren dat hij bij ons was’ koppelt dat dus de bijzin dat hij bij ons was aan wij zijn dankbaar voor de jaren. Dat heeft hier geen verwijzende functie.

Een zin als ‘Wij zijn dankbaar voor de jaren die hij bij ons doorbracht’ zit anders in elkaar. In deze zin is het betrekkelijk voornaamwoord die goed. Een betrekkelijk voornaamwoord past zich aan aan het woord waarnaar het verwijst, en naar een meervoud (zoals jaren) moet je verwijzen met die.

Ook na andere de-woorden die een tijdseenheid aanduiden, is het voegwoord dat soms mogelijk. Het heeft dan over het algemeen dezelfde betekenis en functie als bijvoorbeeld waarin, waarop of gedurende/tijdens welke.

Meer voorbeelden:

• De uren dat ik in de bioscoop zat, waren heel gelukkige uren. (dat is een voegwoord)
• De uren die volgden, vlogen voorbij. (die is een betrekkelijk voornaamwoord)
• In de week dat zij zestig werd, verscheen haar vijftiende boek. (dat is een voegwoord)
• In de week die net voorbij is, werd ze zestig. (die is een betrekkelijk voornaamwoord)
• Tijdens de maand dat ik in de winkel hielp, heb ik veel leuke mensen gesproken. (dat is een voegwoord)
• Tijdens de maand die aan het festival voorafging, werd er veel reclame gemaakt. (die is een betrekkelijk voornaamwoord)
• In de minuut dat hij naast me zat, werd hij drie keer gegroet door voorbijgangers. (dat is een voegwoord)
• In de minuut die ze kreeg om te reageren, wist ze niets uit te brengen. (die is een betrekkelijk voornaamwoord)
• In de eeuwen dat er geen horloges bestonden, waren kerkklokken zeer nuttig in het dagelijks leven. (dat is een voegwoord).
• In de eeuwen die voorbij zijn gegaan, heeft dit kunstwerk alleen maar aan zeggingskracht gewonnen. (die is een betrekkelijk voornaamwoord)
• De tijd dat ik ook met weinig slaap kon functioneren, is helaas voorbij. (dat is een voegwoord)
• Kun je een schatting maken van de tijd die je nodig hebt? (die is een betrekkelijk voornaamwoord)