Is het ‘Dat heb ik hen horen zeggen’ of ‘Dat heb ik hun horen zeggen’?

In deze zin is hen een lijdend voorwerp bij het werkwoord horen. De zin is eigenlijk een combinatie van twee zinnen: ‘Ik heb hen gehoord’ (hen is het lijdend voorwerp bij horen) en ‘Zij zeiden dat’ (dat is het lijdend voorwerp bij zeggen).

In bijvoorbeeld ‘Ik heb hun een nieuw melodietje leren spelen’ is hun juist. Bij leren hoort een meewerkend voorwerp (je leert iets aan iemand). De vorm van het meewerkend voorwerp is hun.

Overigens is ‘Ik heb hen een nieuw melodietje leren spelen’ voor veel mensen ook juist. Hen vervult al eeuwenlang ook de functie van meewerkend voorwerp – hoe onderwijzers ook hun best hebben gedaan een verschil tussen hun en hen aan te leren. Er is al tientallen jaren een ontwikkeling gaande waarin zinnen als ‘Ik leerde hen een melodietje spelen’ en ‘Ik vertelde hen de waarheid’ de voorkeur krijgen boven de traditioneel ‘juiste’ varianten ‘Ik leerde hun een melodietje spelen’ en ‘Ik vertelde hun de waarheid.’

Ik heb het gehoord – ik heb het horen zeggen

Bijzonder in ‘Ik heb het hen horen zeggen’ is ook dat er wel ik heb staat, maar dat er verderop in de zin geen voltooide tijd gehoord voorkomt. In plaats daarvan wordt het hele werkwoord (ook wel ‘de infinitief’) horen gebruikt. Horen wordt in de grammatica in dit soort zinnen ‘vervangende infinitief’ genoemd. In bijvoorbeeld ‘Ik heb hen zien optreden’ en ‘Ik heb hen bij de bushalte laten afzetten’ zijn zien en laten vervangende infinitieven. Zie verder deze pagina.