Wat is juist: de aangeraden route of de aangerade route?
De aangeraden route is juist.
Aangeraden is het voltooid deelwoord van het werkwoord aanraden. Bijvoorbeeld: ‘Zij heeft die route aangeraden’, ‘Die route kreeg ik aangeraden.’ Het is niet aangeraad, want aanraden is een sterk werkwoord. De vervoeging is: ik raad aan, ik raadde aan (verouderd: ried aan), ik heb aangeraden.
Als je aangeraden als een bijvoeglijk naamwoord gebruikt, blijft de n aan het einde staan: de aangeraden route, het aangeraden menu. Achter voltooide deelwoorden die op -en eindigen, komt nooit een buigings-e als je ze als bijvoeglijk naamwoord gebruikt. Daarom is ‘de aangeradene route’ niet juist.
De slot-n van aangeraden blijft staan. ‘De aangerade route’ is niet goed, want dan suggereer je dat het voltooid deelwoord aangeraad zou zijn. Wel goed zijn bijvoorbeeld: het vertrouwen is geschaad - het geschade vertrouwen.
Andere voorbeelden van voltooide deelwoorden op -en die bijvoeglijk gebruikt worden:
- de aangeraden route
- het ingenomen standpunt
- een net gebakken appeltaart
- de goed onderwezen lesstof
Klik voor meer voorbeelden op het tabblad ‘Voorbeelden’ hierboven. Wil je een testje maken, klik dan op het tabblad ‘Oefenen’.
Ook bijvoeglijke naamwoorden die van zichzelf al op -en eindigen, schrijf je altijd met -en: een linnen broek (zie het tabblad ‘Achtergrond’).
Buigings-e eeuwen geleden
Eeuwen geleden, toen het Nederlands nog een naamvallensysteem had, kwamen bijvoorbeeld aangeradene middelen, ingenomene plaetsen, gebakkene brooden en de wel onderwezene vroedvrouw mét buigings-e voor. Deze buigings-e’s zijn inmiddels uitgestorven, net als de meeste andere naamvalsuitgangen.
Doen, gaan, staan, zien
Achter de voltooide deelwoorden van de werkwoorden doen, gaan, staan en zien komt wel een buigings-e. Dat geldt ook voor afleidingen en samenstellingen met deze werkwoorden, zoals tekortdoen, ontstaan, bijstaan en herzien. Voorbeelden:
- gedane zaken nemen geen keer
- een tekortgedane groep
- het failliet gegane bedrijf
- de bijgestane cliënten
- het ontstane tekort
- in niet mis te verstane bewoordingen
- de herziene rekening
- de voorziene tekorten
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!
Hieronder staat een lijst voorbeelden van werkwoorden met een voltooid deelwoord op -en (er zijn er overigens veel meer). Er staat telkens een voorbeeld achter waarin het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord wordt gebruikt.
- aanbevelen - aanbevolen: de aanbevolen dosering
- aanbidden - aanbeden: de aanbeden actrice
- aanbraden - aangebraden: de aangebraden kippenpoten
- aanschrijven - aangeschreven: de aangeschreven minister
- aanwijzen - aangewezen: de aangewezen persoon
- afbakken - afgebakken: de afgebakken broodjes
- barsten - gebarsten: de gebarsten kruik
- bekijken - bekeken: de bekeken huizen
- bespreken - besproken: de besproken mogelijkheden
- bijhouden - bijgehouden: de bijgehouden voorraad
- breken - gebroken: een gebroken ruit
- dwingen - gedwongen: de gedwongen opname
- ervaren - ervaren: de ervaren bijwerkingen
- fijnsnijden - fijngesneden: de fijngesneden peterselie
- gieten - gegoten: de gegoten beelden
- graven - gegraven: de gegraven kuil
- heruitgeven - heruitgegeven: het heruitgegeven boek
- innemen - ingenomen: het ingenomen standpunt
- inroepen - ingeroepen: de ingeroepen hulp
- inwrijven - ingewreven: de ingewreven olie
- kapotvallen - kapotgevallen: de kapotgevallen glazen
- leegdrinken - leeggedronken: een leeggedronken blikje bier
- neerschieten - neergeschoten: de neergeschoten overvaller
- omstoten - omgestoten: de omgestoten beker
- onderscheiden - onderscheiden: de onderscheiden winnares
- ontspannen - ontspannen: een ontspannen collega
- ontvangen - ontvangen: het ontvangen salaris
- openbarsten - opengebarsten: het opengebarsten blik
- prijsgeven - prijsgegeven: het prijsgegeven geheim
- slinken - geslonken: de geslonken voorraad
- stilhouden - stilgehouden: een stilgehouden afspraak
- tegenvallen - tegengevallen: de tegengevallen vakantie
- toezenden - toegezonden: het toegezonden materiaal
- uitladen - uitgeladen: de uitgeladen dozen
- uitsteken - uitgestoken: de uitgestoken hand
- verbannen - verbannen: de verbannen koning
- verlaten - verlaten: het verlaten huis
- verstrijken - verstreken: de verstreken termijn
- volladen - volgeladen: een volgeladen bord
- vollopen - volgelopen: het volgelopen bad
- wegkruipen - weggekropen: het weggekropen katje
- werven - geworven: de geworven personeelsleden
- zouten - gezouten: de gezouten vis
- zwemmen - gezwommen: de gezwommen afstand
Bijvoeglijke naamwoorden op -en
Sommige bijvoeglijke naamwoorden eindigen op -en. Dat kunnen voltooide deelwoorden zijn, zoals ontvangen, gebakken en afgetreden, maar ook benamingen voor materialen, zoals houten, ijzeren, pluchen en zilveren. Enkele losse gevallen zijn open, effen, even en oneven. Deze bijvoeglijke naamwoorden houden altijd -en aan het einde en ze krijgen geen buigings-e.
- een houten lepel
- een effen stof
- een even getal
- een oneven getal
- een zilveren tientje
- gescheiden ouders
Quizje
Oefenen met woorden als aangerade/aangeraden en gebraden/gebrade? Doe de ‘gebrade of gebraden’-test (tien vragen)!
Online training
Vind je dit lastig? Dan is onze online training werkwoordspelling iets voor jou. In de training krijg je niet alleen meer uitleg over (als bijvoeglijk naamwoord gebruikte) voltooide deelwoorden, maar over állerlei werkwoordsvormen. Met behulp van filmpjes, stroomschema’s en oefeningen schrijf je alle werkwoorden binnen de kortste keren foutloos!
