Wanneer krijgt het woord god een hoofdletter?

Hoofdletter

God is met een hoofdletter als het naar het enige opperwezen van een godsdienst verwijst - meestal het christendom, maar ook het jodendom en de islam. Het is de naam van een heilig wezen of een heilige persoon. De hoofdletter drukt zowel het naamkarakter uit als eerbied voor de heiligheid.

• Wij geloven in God.
• Christenen zien Jezus als de zoon van God.
• Veel Joden die de Klaagmuur bezoeken, bidden daar tot God.
• Allah betekent ‘God’ in het Arabisch.

In samenstellingen waarin God direct naar dit opperwezen verwijst, blijft de hoofdletter staan: Godsgezant, Godsrijk (het koninkrijk van God), van Godswege.

Ook in uitdrukkingen waarin God als het ware wordt aangeroepen of waarin hij figureert, heeft de spelling God de voorkeur:

• Daar had oma - God hebbe haar ziel - wel raad mee geweten.
• Ik dank God op mijn blote knieën.
• Zo waarlijk helpe mij God almachtig.
• Bij de gratie Gods mocht ik ook meevergaderen.
• Waar hij uithangt - God mag het weten!
• Ik zou het bij God niet weten. (bij god niet weten als algemene uitdrukking in de betekenis ‘helemaal niet weten’ is ook heel gebruikelijk)
• O, mijn God! (o, mijn god! als algemeen tussenwerpsel is ook heel gebruikelijk)
• Grote God, wat een puinhoop hier! (grote god! als algemeen tussenwerpsel is ook heel gebruikelijk)

Zie het tabblad ‘Voorbeelden’ voor meer vaste uitdrukkingen met God.

Kleine letter

In veel samenstellingen en uitdrukkingen wordt niet meer rechtstreeks naar (de christelijke) God verwezen, maar naar een god of goden in het algemeen. Dan is een kleine letter juist:

• godgeleerdheid (= theologie)
• godsdienst (= religie)
• godshuis (= kerk, tempel)
• godslastering (= blasfemie)
• godsvrede
• godsvrucht, godsvruchtig
• godvrezend

De kleine letter is ook juist in een god, godin en goden, kortom: als het niet over een specifieke unieke godheid gaat, als een religie meerdere goden kent, of als god overdrachtelijk gebruikt wordt:

• In moeilijke omstandigheden bidden veel mensen tot hun god.
• Diana is de Romeinse godin van de jacht.
• Veel Romeinse goden zijn geënt op de Griekse goden.
• Wat je nu doet, is echt de goden verzoeken!
• Een goddeloos mens gelooft in geen enkel goddelijk wezen.

In diverse gevallen, vooral in spreektaal, wordt god puur versterkend gebruikt. Dat geldt ook voor vloeken. In dat geval is de kleine letter juist: godallemachtig, godsgruwelijk, godzijdank. Zie het tabblad ‘Voorbeelden’ voor meer gebruikelijke combinaties.