Hoe weet je of een tekst duidelijk genoeg is?
Er komt veel kijken bij het schrijven van een correcte én begrijpelijke tekst. Het helpt om voor, tijdens en na het schrijven bewust aandacht te schenken aan de onderstaande punten.
Als het antwoord op alle vragen ja is, dan is de kans groot dat de tekst duidelijk en begrijpelijk is voor de beoogde lezers.
1. Doel en lezer
- Zien de lezers meteen wat het onderwerp en doel van de tekst is?
- Begrijpen lezers waarom zij deze tekst krijgen?
- Krijgen de lezers antwoord op hun vraag over dit onderwerp?
- Begrijpen lezers na het lezen van de tekst wat ze moeten of kunnen doen?
2. Opbouw en samenhang van de tekst
- Is duidelijk hoe de tekst is opgebouwd?
- Staat aan het begin van de tekst (in de inleiding) meteen waarover de tekst gaat?
- Zien de lezers direct wat de kernboodschap van de tekst is?
3. Titels, tussenkopjes en alinea’s
- Maken titels en tussenkopjes duidelijk waar welke informatie staat?
- Kan iemand de tekst doorgronden door alleen het begin van elke alinea te lezen?
- Bevat elke alinea één onderwerp?
- Staat de kernboodschap steeds aan het begin van de alinea?
- Staan de alinea’s in een logische volgorde?
- Is elke alinea nodig om de kernboodschap van de tekst te begrijpen?
4. Zinsbouw en woordkeuze
- Zijn de zinnen actief en concreet: zonder overbodige woorden en zonder een teveel aan lijdende vormen, naamwoorden en voorzetsels?
- Is er voldoende variatie in de lengte van de zinnen?
- Zijn de zinnen helder opgebouwd, zonder lange aanlopen en tangconstructies?
- Sluiten de zinnen goed op elkaar aan en maken signaalwoorden (want, daarom, zodat, enz.) de samenhang duidelijk?
- Zijn er gewone, veelvoorkomende en begrijpelijke woorden gebruikt?
- Staat er uitleg bij moeilijke woorden en afkortingen als die echt nodig zijn?
- Past de toon van de tekst bij de kernboodschap en bij wat dat betekent voor de lezers?
5. Opmaak en laatste controle van de tekst
- Zijn de spelling en grammatica van de tekst foutloos?
- Zijn genoemde namen, data, adressering, mail- en webadressen, telefoonnummers en verwijzingen naar (wet)teksten foutloos?
- Zijn de letters groot genoeg om de tekst makkelijk te kunnen lezen?
- Is het contrast tussen de kleur van de letters en de achtergrond duidelijk?
- Is de tekst meegelezen door iemand van de doelgroep of bijvoorbeeld een leespanel?
- Is duidelijk waar de lezer eventueel meer informatie kan vinden?
Deze checklist is ook te downloaden als pdf.
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!
Wil je oefenen met duidelijk schrijven? Volg dan onze training ‘Duidelijke zinnen schrijven’. In deze praktijkgerichte training leren we je stap voor stap wat de kenmerken van duidelijke zinnen zijn en hoe je zulke zinnen zelf kunt ‘bouwen’. Ook krijg je door deze training meer inzicht in wat er in het hoofd van lezers gebeurt als zij proberen informatie uit een ingewikkelde zin te halen. Aan het eind van de training weet je hoe je zinnen zo kunt opbouwen dat de structuur, formulering en het woordgebruik de lezer juist helpen de boodschap te begrijpen.
