Wat betekent B1-niveau?

Duidelijke taal

B1 staat meestal voor ‘duidelijke taal’. Je kunt het ook ‘heldere taal’ noemen, ‘klare taal’, ‘eenvoudig Nederlands’, ‘eenvoudige taal’, ‘direct duidelijke taal’ of ‘jip-en-janneketaal’.

Gaat het over teksten, dan is met B1 of B1-niveau vaak bedoeld dat een tekst voor het grootste deel van de volwassen lezers begrijpelijk is. Wat het grootste deel is, ligt niet vast. De genoemde percentages variëren van 80% tot 90% van de lezers.

Soms wordt bij ‘eenvoudige taal’ speciaal aan laaggeletterden gedacht en bij ‘duidelijke taal’ aan een bredere doelgroep.

Taalniveau in een andere taal

Oorspronkelijk zegt B1-niveau niets over teksten, maar over het niveau waarop iemand een vreemde taal beheerst. De term is van de Raad van Europa. Die heeft een indeling gemaakt van zes taalniveaus waarop je een vreemde taal kunt beheersen: van A1 (laagste niveau) tot C2 (hoogste niveau). Het gaat dan niet alleen om lezen, maar ook om luisteren, schrijven, spreken en gesprekken voeren.

A1 betekent dat je wat basiswoorden en -uitdrukkingen in een vreemde taal kent en bijvoorbeeld je naam en adres op de goede plaats invult op het inschrijfformulier van een hotel of camping.

Het niveau van bijvoorbeeld het eindexamen Engels is op vmbo-t en havo B1 en op het vwo B2. De Vlaamse eindtermen voor Frans en Engels vereisen in het tso en kso een A2- tot B1-niveau en in het aso minimaal B1. De niveaus kunnen overigens per vaardigheid (luisteren, lezen, spreken, schrijven) verschillen. Zo kunnen vwo’ers voor Engelse of Duitse leesvaardigheid B2- tot C1-niveau bereiken.

B1 is dus een redelijk gevorderd niveau in een vreemde taal. Voor je leesvaardigheid betekent dat bijvoorbeeld dat je teksten begrijpt die hoofdzakelijk uit hoogfrequente, alledaagse of aan je werk gerelateerde woorden bestaan. Ook ben je in staat om de beschrijving van gebeurtenissen, gevoelens en wensen in persoonlijke brieven te volgen.

Deze indeling in taalniveaus heet het Europees Referentiekader voor Moderne Vreemde Talen (ERK). Zie het overzicht van wat je op welk taalniveau kan.

Hoe schrijf je in duidelijke taal (‘B1’) in je eigen taal?

Voor schrijven op B1-niveau bestaan helaas geen wiskundige formules of trukendozen. Aansluiten bij het gewone taalgebruik is het uitgangspunt.

Het belangrijkst is misschien nog wel de voorbereiding op het schrijven:

• bedenk voor wie je schrijft en leef je in in je doelgroep
• bepaal nauwkeurig wat je wilt overbrengen
• bepaal nauwkeurig wat je verwacht van je lezer (wat moet de lezer na afloop doen of juist niet doen?)
• bedenk wat de lezer van jou verwacht

Andere kenmerken van duidelijke teksten:

• een prettige en duidelijke opmaak
• een logische opbouw en indeling van je tekst (hoofdstukken, alinea’s, tussenkopjes)
• overzichtelijke zinnen
• duidelijke verbanden tussen alinea’s en tussen zinnen
• gewone woorden die aansluiten bij het normale taalgebruik

Verder lezen

Over het gebruik van de term B1 heeft taalkundige Carel Jansen in 2013 in Onze Taal geschreven: ‘De nieuwste kleren van de keizer. ‘Teksten op B1-niveau’ als leeg begrip’.