Page 46 - 03 Onze Taal mei-juni THEMA Taal en dier 2025 HR
P. 46

en
                                  er
                            er
                                d
                                 i
                  r
                     t
                   a
                          o
                      e
                       n
                           v
                 P
                 Praten over dieren






                                     l
                                     l
                                     l
                           i
                           i
                               t
                               t
                               t
                                         e
                                                                                    r
                                                                                          ,
                                                                                    r
                                                                             e
                                                                                    r



                                                                                          ,
                                                                                          ,
                                                rke
                                                rke
                                                rke
                                         e
                                         e
                                                                             e
                                                                             e
                                                                      v
                                                                      v
                                                                      v
              Hitlerkever,
              H  H  H
                           i
                                              g g     r     a       af            w         es            p
                                                                                            es
                                              graafwesp
                                                                    af
                                                                                  w
                                                      r
                                                            a
                                                                                                          p
                                                         D  e et i k et j e s d i e w e o p d e d i e r e n p l a k k e n
                                                         De etiketjes die we op de dieren plakken
                                                             Amber Wiznitzer
                                                             A m b e r  W i z n i t z e r
                     e zal maar een hitlerkever zijn. Eens in de zoveel tijd
                     e z a l m a a r e en h i t l er k e v er z i j n . E en s i n d e z o v e e l t i j d   nismen beschreven “met een heel lange zin in het Latijn”,
                     valt iedereen over je naam, terwijl je die toch zeker   zegt Wieringa. “Zoiets als: ‘die hoge plant met die rode
                     valt iedereen over je naam, terwijl je die toch zeker
                     niet zelf hebt uitgekozen. De naamgeving van dieren
                     niet zelf hebt uitgekozen. De naamgeving van dieren   bloemen en tegenoverstaand blad’. Linnaeus bedacht dat
                     is immers mensenwerk. Maar hoe doen die mensen
                Jis immers mensenwerk. Maar hoe doen die mensen     het handiger was om planten een dubbele naam te geven.
                 dat eigenlijk: een beestje bij de naam noemen als het nog   Hij combineerde een zogeheten genusnaam met een
                 geen naam heeft? En, om maar even bij die arme hitler-  epitheton.”
                 kever (officieel bekend als Anophthalmus hitleri) te blijven:   In gewonemensentaal: de genusnaam verwijst naar
                 valt zo’n naam later nog te veranderen?            een groep soorten bij elkaar, het epitheton is de soort-
                   Voor antwoorden op die vragen kun je gerust aan-  aanduiding. Zo is de formele naam van de hondsroos
                 kloppen bij de biologen van het Naturalis Biodiversity   Rosa canina, waarbij Rosa (Latijn voor ‘roos’) de genusnaam
                 Center in Leiden. Bij Jan Wieringa bijvoorbeeld, die van   is, die gegeven wordt aan alle rozen, en canina (afgeleid van
                 kinds af aan al insecten verzamelt. Daar zijn in Nederland   canis, het Latijnse woord voor ‘hond’) het epitheton, dat
                 zo’n twintigduizend soorten van te vinden. Om uit te   dus specificeert om welke roos het gaat.
                 leggen hoe die ooit aan hun formele (wetenschappelijke)   Behalve die dubbele namen introduceerde Linnaeus
                 namen zijn gekomen, zullen we eerst een paar stappen   in Species Plantarum ook een classificatiesysteem, dat
                 terug moeten doen in de tijd en een zijpaadje nemen naar   bijdroeg aan de populariteit van het werk. Door goed te

                 de botanische wereld. Naar de ach iende eeuw, toen de   kijken naar specifieke kenmerken van de plant kon je
                 Zweed Carl Linnaeus in zijn werk Species Plantarum een   bepalen met welk genus en welke soort je te maken had,
                 nieuwe vorm van naamgeving voor planten introduceerde.  en of die al een naam hadden. Was dat niet het geval, dan
                                                                              mocht degene die de plant voor het eerst
                 Bijzondere uitspattingen                                        beschreef een naam verzinnen. Doordat
                                                                                 beschreef een naam verzinnen. Doordat
                                                                                 er weinig regels golden voor die namen,
                 De introductie van deze ‘binomiale’ (tweedelige) naam-          er weinig regels golden voor die namen,
                 geving wordt gezien als het startpunt van de taxonomie:         zaten daar ook in de ach iende eeuw al


                                                                                 zaten daar ook in de ach iende eeuw al


                                                                                   bijzondere uitspa ingen tussen. Zo gaf
                 het indelen en benoemen van organismen in verschillende
                 het indelen en benoemen van organismen in verschillende           bijzondere uitspa ingen tussen. Zo gaf
                 rangen en groepen. Vóór de publicatie werden die orga-              Linnaeus een zeldzame variant van de
                                                                                     Linnaeus een zeldzame variant van de
            46   Onze Taal


                                                                                                                        2
                                                                                                                         5

                                                                                                                            1
                                                                                                                            :
                                                                                                                          1
                                                                                                                           1
                                                                                                                    9
                                                                                                                    -
         OT_0325_46-47 Soortnamen.indd   46
         O T _ 0 3 2 5 _ 4 6 - 4 7   S o o r t n a m e n . i n d d       4 6                                       2 29-04-2025   11:10 0
                                                                                                                     0
                                                                                                                       2
                                                                                                                       0
                                                                                                                     4
                                                                                                                      -
   41   42   43   44   45   46   47   48   49   50   51