Page 46 - 03 Onze Taal mei-juni THEMA Taal en dier 2025 HR

en
er
er
d
i
r
t
a
o
e
n
v
P
Praten over dieren

l
l
l
i
i
t
t
t
e
r
,
r
e
r

,
,
rke
rke
rke
e
e
e
e
v
v
v
Hitlerkever,
H H H
i
g g r a af w es p
es
graafwesp
af
w
r
a
p
D e et i k et j e s d i e w e o p d e d i e r e n p l a k k e n
De etiketjes die we op de dieren plakken
Amber Wiznitzer
A m b e r W i z n i t z e r
e zal maar een hitlerkever zijn. Eens in de zoveel tijd
e z a l m a a r e en h i t l er k e v er z i j n . E en s i n d e z o v e e l t i j d nismen beschreven “met een heel lange zin in het Latijn”,
valt iedereen over je naam, terwijl je die toch zeker zegt Wieringa. “Zoiets als: ‘die hoge plant met die rode
valt iedereen over je naam, terwijl je die toch zeker
niet zelf hebt uitgekozen. De naamgeving van dieren
niet zelf hebt uitgekozen. De naamgeving van dieren bloemen en tegenoverstaand blad’. Linnaeus bedacht dat
is immers mensenwerk. Maar hoe doen die mensen
Jis immers mensenwerk. Maar hoe doen die mensen het handiger was om planten een dubbele naam te geven.
dat eigenlijk: een beestje bij de naam noemen als het nog Hij combineerde een zogeheten genusnaam met een
geen naam heeft? En, om maar even bij die arme hitler- epitheton.”
kever (officieel bekend als Anophthalmus hitleri) te blijven: In gewonemensentaal: de genusnaam verwijst naar
valt zo’n naam later nog te veranderen? een groep soorten bij elkaar, het epitheton is de soort-
Voor antwoorden op die vragen kun je gerust aan- aanduiding. Zo is de formele naam van de hondsroos
kloppen bij de biologen van het Naturalis Biodiversity Rosa canina, waarbij Rosa (Latijn voor ‘roos’) de genusnaam
Center in Leiden. Bij Jan Wieringa bijvoorbeeld, die van is, die gegeven wordt aan alle rozen, en canina (afgeleid van
kinds af aan al insecten verzamelt. Daar zijn in Nederland canis, het Latijnse woord voor ‘hond’) het epitheton, dat
zo’n twintigduizend soorten van te vinden. Om uit te dus specificeert om welke roos het gaat.
leggen hoe die ooit aan hun formele (wetenschappelijke) Behalve die dubbele namen introduceerde Linnaeus
namen zijn gekomen, zullen we eerst een paar stappen in Species Plantarum ook een classificatiesysteem, dat
terug moeten doen in de tijd en een zijpaadje nemen naar bijdroeg aan de populariteit van het werk. Door goed te

de botanische wereld. Naar de ach iende eeuw, toen de kijken naar specifieke kenmerken van de plant kon je
Zweed Carl Linnaeus in zijn werk Species Plantarum een bepalen met welk genus en welke soort je te maken had,
nieuwe vorm van naamgeving voor planten introduceerde. en of die al een naam hadden. Was dat niet het geval, dan
mocht degene die de plant voor het eerst
Bijzondere uitspattingen beschreef een naam verzinnen. Doordat
beschreef een naam verzinnen. Doordat
er weinig regels golden voor die namen,
De introductie van deze ‘binomiale’ (tweedelige) naam- er weinig regels golden voor die namen,
geving wordt gezien als het startpunt van de taxonomie: zaten daar ook in de ach iende eeuw al

zaten daar ook in de ach iende eeuw al

bijzondere uitspa ingen tussen. Zo gaf
het indelen en benoemen van organismen in verschillende
het indelen en benoemen van organismen in verschillende bijzondere uitspa ingen tussen. Zo gaf
rangen en groepen. Vóór de publicatie werden die orga- Linnaeus een zeldzame variant van de
Linnaeus een zeldzame variant van de
46 Onze Taal

2
5

1
:
1
1
9
-
OT_0325_46-47 Soortnamen.indd 46
O T _ 0 3 2 5 _ 4 6 - 4 7 S o o r t n a m e n . i n d d 4 6 2 29-04-2025 11:10 0
0
2
0
4
-