Page 48 - 03 Onze Taal mei-juni THEMA Taal en dier 2025 HR
P. 48

#onzetaal
































                         Sa sk i a  A u k e m a   ( r ed ac t i e   On z e  T aa l )
                         Saskia Aukema (redactie Onze Taal)
                                            el
                                         g
                                                  en
                                               s
                                      o
                             uk
                         el
                                    v
                                  s
                                                         a
                                                                               d
                                                                            n
                                                                                  i
                                                                                        en
                                                                                   er
                                                                         o
                                                              d
                                                           n
                                                                 er
                                                                        ‘
                                                                     e
                      G
                      Geluksvogels en andere ‘ondieren’’
                         n het woordenboek verwijst niet ieder dieren-
                         n h e t w o o rd en b o e k v er w i j s t n i e t i e d er d i eren -  Het andere geslacht kent wat meer nuances. Daar
                         woord daadwerkelijk naar het dier dat je ver-  onderscheidt men wel de stresskippen, huismussen,
                         woord daadwerkelijk naar het dier dat je ver-
                                       Maltezer leeuwtje opeens een
                     Iwacht. Dan is een Maltezer leeuwtje opeens een   tijgermoeders, kattenkoppen, haaibaaien en viswijven.
                      hónd, een kleine vos een vlínder en een varkenshaas  En als er echt benadrukt moet worden dat er sprake
                                      een vlínder en een
                      is een stuk van een várken, dat bovendien niet meer   is van (ja sorry, dit moet even) een mossel of een bever,
                      is een stuk van een várken, dat bovendien niet meer
                      leeft.                                        dan benoemen we dat dikwijls via verleidelijke
                        Soms verwijst zo’n dierenwoord naar nóg een   katachtigen als de glamourpoes, hoezenpoes, pitspoes,
                      ander dier. Je weet wel, dat ene dier dat op twee   prikpoes (‘verpleegster’), stoeipoes, tikpoes (‘typiste’)
                      benen loopt, dat huizen bewoont en dat een taal   – en Van Dale meldt zelfs de neukpoes, sekspoes en
                      heeft om te communiceren. Die ene diersoort die   pornopoes. Als de enige genderneutrale tak van de
                      kattig kan zijn of van de leg. Die hondenstreken levert,   Felis silvestris catus vinden we nog de smeerpoes.
                      hazenslaapjes doet, in een zwijnenstal leeft en zich een
                      vreemde eend in de bijt kan voelen. Die snatert, kakelt,   Kronkel-pad
                      hinnikt, mekkert, hamstert, dingen na-aapt en anderen   Daarnaast zijn er woorden voor dieren die hadden
                      in de omgeving soms afblaft.                  kúnnen bestaan. Een vliesvleugelig insect met een
                        Inderdaad! Het gaat over al die sluwe vossen,   poëtische inborst had zo een dichtbij kunnen zijn.
                      domme ezels, slome slakken. Over alle boekenwurmen,   En gieren die ’s winters herberren (dat is jargon;
                      grijze muizen, gewoontedieren, kuddedieren, geldwolven,   biologen weten nog niet precies waarvoor), dat zijn
                      werkpaarden, carrièretijgers, christenhonden, motor-  herbergieren.
                      muizen, sloddervossen, zondebokken, bezige bijtjes,   En zo bestaan ook de back-spin, de cura tor,
                      geluksvogels, paniekvogels, paradijsvogels, haantjes- de-  de damer-uil, de doe-koe, de hu-mus, de mi-hoen,
                      voorste, feestbeesten, feestvarkens, parade paardjes,   de anana-sijs, de Ara-mees, de bierk-rat, de gem-eend,
                      rupsjes-nooit-genoeg en zwarte schapen.       de bonnef-ooi, de kilometer-slang, de kronkel-pad,
                                                                    de vrijg-ezel, de pel-vis, de warmin-gup, de berga-mot,
                      Pielemuis en mossel                           de mastur-beren, de pr-uilen, de open-krabben en de
                      Er zijn er met een pielemuis. Dat zijn dan de baard-  kasj-mieren.
                      apen, beunhazen, rioolra  en, bromberen, knuffelberen  Nou, genoeg gegeit. Een olifant met eindredactie-
                      en ongelikte beren.                           snuit blaast nu dit verhaaltje uit.  ■
                                                                       Praat mee over allerlei kwesties op onze digitale media.
            48   Onze Taal


                                                                                                                        2
                                                                                                                         5

                                                                                                                            :
                                                                                                                            1
                                                                                                                          1
                                                                                                                           1
                                                                                                                    9
                                                                                                                    -
         OT_0325_48_onzetaal.indd   48
         O T _ 0 3 2 5 _ 4 8 _ o n ze t a a l . i n d d       4 8                                                  2 29-04-2025   11:13 3
                                                                                                                     0
                                                                                                                       2
                                                                                                                       0
                                                                                                                     4
                                                                                                                      -
   43   44   45   46   47   48   49   50   51   52   53