Page 47 - 03 Onze Taal mei-juni THEMA Taal en dier 2025 HR

plant ganzenvoet die naar ro e vis stonk het epitheton “Er zijn allerlei planten

vulvaria – verwijzend naar de vulva.
In de ban naar Napoleon genoemd.
Later breidde Linnaeus zijn classificerings- en naam-
gevings systeem ook uit naar dieren. En hoewel er wel Was dat wel een fris
strakke regels zijn voor de indelingen, gelden er nog
steeds weinig beperkingen als het aankomt op het
verzinnen van de namen. Dus toen de Duitse kever- mannetje dan?”
verzamelaar Oscar Scheibel materiaal kreeg van een
naamloze kever, kon hij het beestje in probleemloos
vernoemen naar een door hem bewonderde politicus.
De kever mocht – en mag – Anophthalmus hitleri heten.
“Het grote doel van dit systeem is de stabiliteit van de
namen”, zegt Wieringa. “Alle regels zijn erop gericht dat
dingen hetzelfde blijven.” Afgelopen zomer werd wel het
epitheton caffra in de ban gedaan op het Internationaal
Botanisch Congres, omdat die term tegenwoordig geldt als
equivalent voor het n-woord, maar dat was een unicum. gaan hem dan niet de gro enloopkever noemen.”
Dat het epitheton hitleri als aanstootgevend wordt gezien, Je opwinden over deze kever lijkt dus een verloren zaak.
weegt (vooralsnog) niet op tegen de waarde die wordt Zinvoller is het misschien om die energie te steken in het
gehecht aan stabiliteit. Daarnaast vragen Wieringa en geven van mooiere namen aan beestjes die er nog eentje
collega-biologen zich af waar je de grens trekt als je de nodig hebben. En daar zijn er meer dan genoeg van,
namen van planten en dieren zou veranderen die verwijzen beaamt Wieringa: van die twintigduizend insectensoorten
naar aanstootgevende historische figuren. “Er zijn allerlei die je in Nederland kunt vinden, “hebben verreweg de
planten naar Napoleon genoemd. Was dat wel een fris meeste nooit een Nederlandse naam gehad”. Lekker
mannetje dan?” anoniem door het leven – dat klinkt eigenlijk ook wel zo
rustig. De hitlerkever zal jaloers zijn. ■
Anoniem door het leven
Aan de wetenschappelijke namen van dieren en planten
valt dus niet zo makkelijk te tornen. Maar hun Nederlandse
namen liggen in veel mindere mate vast. Wieringa heeft
daar zelf genoeg ervaring mee. Hij is al sinds het begin Bibi Dumon Tak
betrokken bij de Insect van het Jaar-verkiezing, die dit
voorjaar voor de vierde keer werd georganiseerd door
Naturalis, het EIS Kenniscentrum Insecten en de Neder- Wespen
landse Entomologische Vereniging.
“Twee jaar geleden was er een beest genomineerd dat

officieel de beverluis hee e, maar het is een kever”, zegt Er zijn dieren met prachtige namen. Vooral insecten,
Wieringa. “Een paar dagen voor de bekendmaking van de waaronder vlinders, spannen de kroon: krakeling, rood
shortlist voor de verkiezing hebben we toen beverkever weeskind, zilveren maan, klein avondrood. Wie heeft die
vooraan gezet als geprefereerde Nederlandse naam in het bedacht? En hoe zijn ze tot stand gekomen? Daar had
Nederlandse soortenregister. Dat is ook op Wikipedia ik nogal een romantisch idee over.
aangepast.” (De beverkever belandde overigens op een Toen ik een keer te gast was bij het radio programma
eervolle derde plaats.) Vroege Vogels, zei ik dat ik wel wilde meedenken over
Waarom gebeurt dat dan niet met de hitlerkever? “Dat
Waarom gebeurt dat dan niet met de hitlerkever? “Dat dieren voor wie nog een Nederlandse naam werd
ding had überhaupt geen Nederlandse naam. En het heeft gezocht. Een jaar later kreeg ik bericht van de Werk-
ding had überhaupt geen Nederlandse naam. En het heeft
ook helemaal geen Nederlandse naam nodig. Het is een groep Graafwesp. Er waren nog heel wat namen nodig
ook helemaal geen Nederlandse naam nodig. Het is een
kevertje dat alleen maar in een voor spieswespen, een geslacht uit de familie van
paar gro en in Slovenië graafwespen. Ik kreeg de opdracht een passende naam

voorkomt. De enige reden dat te bedenken voor de Oxybelus quatuordecimnotatus.
Vanwege zijn rode achterste had ik
die kever interessant is, is Vanwege zijn rode achterste had ik roodtipje voor-
gesteld. Inmiddels zijn we weer een jaar verder en de
hitleri
dat hij als tweede naam hitleri gesteld. Inmiddels zijn we weer een jaar verder en de
werkgroep is er nog niet uit. Nog maar duizend namen
heeft. Daarom komt werkgroep is er nog niet uit. Nog maar duizend namen
te gaan.
hij in de media, en de
hij in de media, en de te gaan.
media hebben een Neder-
media hebben een Neder-
landse naam nodig. En die
landse naam nodig. En die
Onze Taal 47

2
5

:
1
1
1
9
-
O T _ 0 3 2 5 _ 4 6 - 4 7 S o o r t n a m e n . i n d d 4 7 2 29-04-2025 11:10 0
OT_0325_46-47 Soortnamen.indd 47
0
2
0
4
-