Is het ergens over uitweiden of ergens over uitwijden als je bedoelt ‘ergens lang over praten’?

Als je ergens over uitweidt, wil dat zeggen dat je het uitvoerig bespreekt. Je neemt er dus echt de tijd voor iets van alle kanten te belichten of uit te leggen. Met ergens breed over uitweiden en ergens uitvoerig over uitweiden is bedoeld dat iemand nóg langer de tijd neemt om alles van a tot z te vertellen.

Uitwijden is op zichzelf trouwens wel een mogelijk woord: het betekent ‘wijder of breder maken’. Het komt af en toe voor in zinnen als ‘Door de hitte wijden de buizen uit.’

Uitweiden: afgeleid van weide

Uitweiden is afgeleid van weide. De oorspronkelijke betekenis is ‘buiten de weide voedsel zoeken’. Daaruit is de figuurlijke betekenis ‘van de hoofdzaak afdwalen’ ontstaan, die weer geleid heeft tot ‘uitvoerig bespreken’. Voorbeelden:

• De leerkracht weidde enthousiast uit over het muziekproject.
• Tijdens de vergadering werd uitgeweid over de aanleg van een glasvezelnetwerk.

Vaak komt uitwijden voor, terwijl uitweiden bedoeld is (‘De minster wijdde uit over ...’, terwijl het moet zijn: ‘De minister weidde uit over ...’). Waarschijnlijk komt de verwarring ook doordat inwijden (‘in gebruik nemen’, ‘iemand vertellen over bepaalde geheimen’) met een lange ij is.