Wat is juist: ‘Dat is tot daar aan toe’, ‘Dat is tot daaraan toe’ of ‘Dat is tot daaraantoe’?

Tot daaraan( )toe is eigenlijk een verbastering. De oorspronkelijke vorm is tot daarentoe.

Daarentoe bestond uit daar- (dat ook in bijvoorbeeld daarin en daarop voorkomt) en entoe, dat in het Nederlands van de Middeleeuwen ‘nu’ betekende. De oorspronkelijke betekenis van tot daarentoe is ‘tot zover, tot dusverre’.

Toen entoe niet meer werd herkend, kwamen de vorm tot daaraantoe in gebruik: het woorddeel en werd vervangen door aan. Mogelijk zijn andere combinaties met toe, zoals tot nu toe en tot daar toe, daarbij van invloed geweest. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal nam in 1909 zowel daarentoe als daaraantoe op.

Omdat daaraantoe op zijn beurt ook niet goed herkenbaar bleek, is ook de schrijfwijze tot daaraan toe in gebruik gekomen. Alleen die variant staat (sinds 2015) in de officiële Woordenlijst Nederlandse Taal.

In onze eigen spellinglijst geven we tot daaraantoe nog wel als alternatieve spelling. Die variant komt ook nog redelijk vaak voor, en er is geen officiële spellingregel op grond waarvan tot daaraan toe als enige juist zou moeten zijn.

Andere woorden met daaren-

In daarentegen en daarenboven is en bewaard gebleven: het is niet daaraantegen en daaraanboven geworden.