Waarom krijgen naïviteit en activiteit alleen een i voor de v, maar krijgen naïef, actief, naïeveling en actieveling daar ie?
In gesloten lettergrepen staat ie: actief, naïef. In open lettergrepen, zoals in naïviteit en naïeveling, speelt de klemtoon een rol bij de keuze tussen i en ie.
Volgens de leidraad van het Groene Boekje gelden in principe de volgende regels voor het schrijven van i of ie:
- De ie-klank wordt als ie geschreven als hij in een gesloten lettergreep voorkomt: fiets, friet en dus ook naïef.
- De ie-klank wordt als i geschreven in een open lettergreep als de klemtoon daar niet op ligt: muzikaal, maniakaal, koloniën en dus ook activiteit, naïviteit.
- De ie-klank wordt als ie gespeld in een open lettergreep als de klemtoon er wél op valt: abusievelijk, industrieën en ook: actieveling, naïeveling.
- De ie-klank wordt als ie gespeld in een open eindlettergreep, ongeacht of daar de klemtoon op valt: theorie, kolonie.
Op deze regels bestaan uitzonderingen, zoals:
- uitheemse woorden met een ie-klank, zoals liter, divan, emir, Oekraïne, ski en januari;
- de ie-klank in het achtervoegsel -isch: logisch, medisch, enzovoort.
Toch nog een vraag?
Onze taaladviseurs staan elke werkdag voor je klaar
Bel 085 00 28 428(gebruikelijke belkosten, geen extra kosten)
Of stel je vraag via social media of per mail
Etymologie
Dat we niet lieter, dievan, emier, skie en januarie spellen, komt volgens de leidraad van het Groene Boekje door het ‘beginsel van etymologie’: “In de schrijfwijze van een woord wordt rekening gehouden met historische ontwikkelingen.” Daarmee wordt onder meer bedoeld dat het feit dat een woord geleend is uit een andere taal invloed kan hebben op de schrijfwijze ervan, ongeacht de Nederlandse spellingregels.
Naïef en naïviteit/naïveteit komen uit het Frans, van naïf/naïve en naïveté. Naïeveling is een Nederlandse afleiding. Volgens het beginsel van etymologie waren naast naïviteit/naïveteit de spellingen naïf en (in mindere mate) naïveling te verdedigen geweest. We schrijven tenslotte ook een i in bijvoorbeeld elite, cider, souvenir, nazir en kir, terwijl we een ‘ie’ uitspreken. Dat op naïef, naïviteit/naïveteit en naïeveling de Nederlandse regels worden toegepast, komt misschien door het trema, dat velen – ten onrechte overigens – als puur Nederlands voorkomt. In naïeveling is bovendien het Nederlandse achtervoegsel -(e)ling van invloed. Bij naïef speelt mee dat het Nederlands, anders dan het Frans, geen woorden op -if kent die met een ie-klank worden uitgesproken. Zo schrijf je bijvoorbeeld aperitief (van apéritif) en positief (van positif).
test
