Is het juist om te zeggen: ‘Ik irriteer me aan die reclame’?
Nee, ‘Ik irriteer me aan die reclame’ is geen algemeen geaccepteerd taalgebruik. Zich ergens aan irriteren is zelfs een van de bekendste taalergernissen.
Wel juist zijn:
- Die reclame irriteert me.
- Ik erger me aan die reclame.
- Die reclame ergert me.
Irriteren betekent ‘boos maken’
Irriteren betekent ‘boos of ongeduldig maken’. Het is een werkwoord dat met een lijdend voorwerp samengaat. In ‘Sommige reclames irriteren me’ is me een lijdend voorwerp. Meer voorbeelden (de lijdende voorwerpen zijn gecursiveerd):
- Het irriteert me dat ze nooit opruimt.
- Wat irriteert je dan zo aan die reclames?
- Zijn geslurp irriteerde de andere reizigers nogal.
Zich irriteren komt al zeker sinds het begin van de twintigste eeuw voor. Toch leren de meeste mensen op school (of van hun omgeving) nog altijd dat deze constructie niet juist is.
Ergeren betekent ‘boos maken’; zich ergeren is ‘zich storen’
Bij ergeren zijn de mogelijkheden ruimer. Dat werkwoord kan om te beginnen, net als irriteren, een lijdend voorwerp bij zich hebben:
- Sommige reclames ergeren me.
- Het ergert me dat ze nooit opruimt.
- Wat ergert je/jou dan zo aan die reclame?
- Zijn geslurp ergerde de andere reizigers nogal.
Ergeren kan daarnaast gebruikt worden als wederkerend werkwoord (met zich), in combinatie met het voorzetsel aan, net als zich storen aan. In de volgende zinnen zijn de wederkerende voornaamwoorden zich, me en je gecursiveerd:
- Sam ergert zich aan sommige reclames.
- Ik erger me aan dat gezeur over die reclames.
- Erger jij je ook zo aan dat gezeur?
Als je in deze drie zinnen irriteren zou gebruiken in plaats van ergeren, maak je in de ogen van veel mensen een flinke fout:
- Sam irriteert zich aan sommige reclames. (onjuist volgens de taalnorm)
- Ik irriteer me aan dat gezeur over die reclames. (onjuist volgens de taalnorm)
- Irriteer jij je ook zo aan dat gezeur? (onjuist volgens de taalnorm)
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!
Zich storen aan
Er zijn overigens ook mensen die zich ergeren aan de (hierboven al even genoemde) combinatie zich storen aan, in de betekenis ‘zich ergeren aan’, zoals in:
- Sam stoort zich aan sommige reclames.
- Ik stoor me niet aan dat gezeur over reclames.
Waar die ergernis vandaan komt, is niet helemaal duidelijk, want zich storen aan komt al enkele eeuwen voor. Wel is het zo dat ‘Ik stoor me er niet aan’ óók kan betekenen: ‘ik laat me er niets aan gelegen liggen’, ‘ik bekommer me er niet om’. De zin is dan dus voor tweeërlei uitleg vatbaar, want veel mensen zullen hem opvatten als: ‘ik erger me daar niet aan’. Over het algemeen leidt dit niet tot storende misverstanden.
