Wat is juist: een grove leugen of een groffe leugen?

Het bijvoeglijk naamwoord grof betekent onder meer ‘groot, veel’, ‘ruw’, ‘niet verfijnd’, ‘onbeschaafd’ en ‘onbeschaamd’, ‘zeer erg’. De verbogen vorm van grof is grove. Daarbij hoort de uitspraak ‘groo-vuh’, maar je hoort ook vaak ‘grov-vuh’ en ‘grof-fuh’. Daarom is het niet gek dat ook de spellingen grovve en groffe weleens voorkomen. Groffe is volgens de officiële spelling niet goed, maar kun je toch als een informele spellingvariant beschouwen. Grovve is echt een spreektaalvorm: een dubbele v is op schrift ongebruikelijk.

Bijvoorbeeld:

• Ze kwamen met grof geschut aanzetten. (‘met zware wapens’, of figuurlijk: ‘met ernstige beschuldigingen’ of ‘met dreigende taal’)
• Ze hebben er grof geld mee verdiend.
• De boerenkiel was gemaakt van grof linnen.
• Mag ik een stuk van het grove schuurpapier?
• Deze machine is voor het grove werk.
• Met grove taal uitslaan bereik je doorgaans niet veel. 
• Ze vinden dat ik een grove smaak heb. 
• Ze zijn aangeklaagd voor grove nalatigheid. 
• Voor die grove overtreding kreeg ze terecht een rode kaart.
• Het is een grof schandaal. 

Grof, grover, grofst

De vergrotende trap van grof is grover: ‘Hij vertelde nog grovere leugens dan zijn vader.’ Ook hier komt de informele variant groffer voor om de uitspraak met korte ‘o’ weer te geven. De overtreffende trap van grof is grofst: ‘We betrapten haar op de grofste leugens.’

Waar komt grove vandaan?

Bij bijvoeglijke naamwoorden veranderde vroeger soms de klank van de klinker als er een buigings-e achter kwam. Dat gebeurde bijvoorbeeld bij lam, dat ‘gebrekkig, mindervalide’ betekent. Mijn lame dochter was in het Nederlands van de Middeleeuwen gebruikelijk, maar dat werd later ‘mijn lamme dochter’. Een ander voorbeeld is hol. Vroeger schreef men eene hole boucke, maar al vele eeuwen is een holle beuk goed. Bij grof is de vorm grove bewaard gebleven, maar het had inmiddels ook groffe kunnen zijn.