Wat is juist: appel of appèl in bijvoorbeeld een appel/appèl op iemand doen?
Volgens de officiële spelling is alleen appel juist, zonder accent grave. Het is dus officieel een appel op iemand doen (‘iemand iets dringend verzoeken’). Wat ons betreft is ook appèl juist. In onze Spellingwijzer Onze Taal worden appel en appèl allebei gegeven.
Knipperlichtrelatie
De woordenlijsten en -boeken van het Nederlands hebben al een lange knipperlichtrelatie achter de rug met het accent grave in appèl. In de eerste officiële woordenlijst van het Nederlands (Woordenlijst voor de spelling der Nederlandsche Taal van De Vries en Te Winkel, 1863) staat appèl. Van Dale neemt van zijn eerste (1864) tot en met zijn achtste druk (1961) ook appèl op. Daarna wordt het appel, onder invloed van het Groene Boekje van 1954, dat het accent grave schrapt. In het Groene Boekje van 1995 wordt het toch weer appèl, en in de uitgave van 2005 weer appel. In 2015 is het appel gebleven.
De reden dat appel in de officiële spelling geen accent krijgt, is dat het woord in de taal van herkomst – het Frans – ook zonder accent wordt geschreven. Het accent in appèl is voor veel Nederlandstaligen echter onlosmakelijk verbonden met het woord; het fungeert als een uitspraakteken, net als in hè en blèren.
Betekenis en voorbeelden
Appèl heeft verschillende betekenissen. De bekendste zijn: ‘hoger beroep’, ‘sein om zich te verzamelen’ en ‘reclamering, melding van een overtreding’ (bijvoorbeeld in de sport). Hieronder staan meer voorbeelden van uitdrukkingen en combinaties met appel/appèl.
Officieel | Alternatief (Spellingwijzer Onze Taal) |
er was een appel voor hands | er was een appèl voor hands |
op het appel ontbreken | op het appèl ontbreken |
appeldagvaarding | appèldagvaarding |
appelgeding | appèlgeding |
appelgrond | appèlgrond |
appelinstantie | appèlinstantie |
appelmogelijkheid | appèlmogelijkheid |
appelprocedure | appèlprocedure |
appelrecht | appèlrecht |
appelrechter | appèlrechter |
appelvonnis | appèlvonnis |
appelzaak | appèlzaak |
avondappel | avondappèl |
middagappel | middagappèl |
ochtendappel | ochtendappèl |
spoedappel | spoedappèl |