Tot welke woordsoort horen woorden als nounou, hatsiekiedee en tjongejonge?
Deze woorden zijn tussenwerpsels.
Tussenwerpsels hebben geen grammaticale functie. Ze staan los van de rest van de zin waar ze in staan, en kunnen ook als zelfstandige uitroep fungeren: Hallo!, Toe maar!, Tss. Ook veel andere woorden kunnen zo gebruikt worden (bijvoorbeeld Luister! en Binnen!), maar die kunnen ook als zinsdeel gebruikt worden, bijvoorbeeld in de betekenis ‘Kom binnen!’, ‘Luister goed!’ Het zijn daarom geen tussenwerpsels.
Klanknabootsingen
Veel tussenwerpsels zijn klanknabootsend gevormd: kukeleku, dingdong, pfiew. Dit zijn nabootsingen van geluiden van mensen, dieren, voorwerpen en bewegingen. In de Algemene Nederlandse Spraakkunst (ANS) staat een lijstje met klanknabootsende tussenwerpsels. Deze tussenwerpsels hebben eigenlijk geen betekenis.
Uitroepen
De tussenwerpsels die wel een betekenis hebben, vallen uiteen in twee groepen: tussenwerpsels die een communicatieve functie hebben (foei, welja, niet?, proost) en de tussenwerpsels die alleen een emotionele lading hebben, zoals krachttermen en uitroepen van pijn, vreugde (verdomme, au, hoera). Het gaat bij beide groepen vaak om korte woorden, die eventueel herhaald kunnen worden: nounou, jajaja. Maar er zijn ook langere tussenwerpsels, en soms zijn het zelfs vaste combinaties van meerdere woorden: heremijntijd, goedemorgen, laat maar, take it or leave it.
Blij met deze uitleg?
Met een donatie van € 5 steun je Onze Taal. Bedankt!
Lees ook
Algemene Nederlandse Spraakkunst: Het tussenwerpsel (de interjectie)
'Boer roept 'ja'!' - artikel van Marc van Oostendorp uit Onze Taal, juni 2011
'Eindelijk alles over 'nee'?' - artikel van Ton van der Wouden uit Onze Taal, mei 2018
De betekenis van betekenisloze woorden - artikel van Berthold van Maris uit Onze Taal, oktober 2019