Mag een zin beginnen met het woord en?

Ja, een zin mag beginnen met en. Het is een hardnekkig misverstand dat dat niet zou kunnen.

Grammaticaal is er geen enkel bezwaar tegen; het is vooral een kwestie van smaak en tekstverzorging. Hetzelfde geldt voor maar aan het begin van een zin: ook dat kan prima.

Er zijn goede redenen te bedenken om een zin te beginnen met en. Zo kan het een verrassing of tegenstelling uitdrukken: ‘En ik heb het je zo duidelijk gezegd!’ En als het een vraagzin inleidt, markeert het vaak een nieuw gespreksonderwerp: ‘En, ga je nog op vakantie binnenkort?’

Een zin die met en begint, krijgt vaak meer nadruk. Vergelijk bijvoorbeeld de volgende twee mogelijkheden:

De vrienden gingen eten en drinken.
De vrienden gingen eten. En drinken.

In de tweede zin wordt niet zomaar gezegd dat de vrienden een hapje gingen eten en daar een drankje bij gebruikten. Door de punt (en de bijbehorende pauze) wordt drinken benadrukt; hiermee kan gesuggereerd worden dat het drinken belangrijker was dan het eten, of dat het bepaalde gevolgen heeft gehad.

Een ander voorbeeld: ‘Deze mobiele telefoon is zeer voordelig. En het abonnement is tijdelijk gratis.’ Aan het argument dat de telefoon voordelig is, wordt nog eens toegevoegd dat je ook geen abonnementskosten hoeft te betalen. Door de twee voordelen over twee zinnen te verdelen, krijgen de afzonderlijke argumenten meer nadruk.

Oude voorbeelden

Het gebruik van en als beginwoord komt al eeuwen voor. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) schreef in 1917 dat en gebruikt kan worden “als inleiding van een zin, die slechts in los verband met den vorigen staat, om de voortzetting van een verhaal uit te drukken.”

Veel auteurs konden en kunnen er niet buiten. Hieronder enkele voorbeelden:

“En God zag dat het goed was.” (Bijbel)
“‘Naar de – straat’, zei de doctor. En voort rolde het koetsje, en schrap kraste het potlood.” (E.J. Potgieter)
“‘Ik klodder zoo wat, precies zooals ik wat galm. Het is allemaal niets.’ En hij zuchtte over zijn gemis aan energie.” (Louis Couperus)
“En hij was van mijn leeftijd, zij het een flink stuk jonger.” (Gerard Reve)
“Net als u woon ik op drie verschillende plekken tegelijk. En net als u heb ik als een van deze plekken Oostende uitgekozen.” (Charlotte Mutsaers)