Wat is juist: ‘Ik weet niet hoe laat ze vertrokken is’ of ‘Ik weet niet hoe laat ze is vertrokken’?

In ‘Ik weet niet hoe laat ze vertrokken is / is vertrokken’ is vertrokken een voltooid deelwoord. Is is de persoonsvorm en het hulpwerkwoord van de voltooide tijd. De persoonsvorm kan vóór het voltooid deelwoord staan (is vertrokken), maar ook daarna (vertrokken is).

Groene en rode volgorde

De volgorde vertrokken is wordt de ‘groene volgorde’ genoemd. De volgorde is vertrokken heet de ‘rode volgorde’. Deze kleuraanduidingen komen van een oude dialectkaart waarop de volgorde vertrokken is groen was ingekleurd, en is vertrokken rood. De groene volgorde was op die kaart in het oosten van Nederland gebruikelijker. De rode volgorde kwam vaker voor in het westen.

Welke volgorde is beter?

Veel mensen hebben geleerd dat de rode volgorde (is vertrokken) beter zou zijn, maar dat klopt niet. De rode én de groene volgorde zijn al heel lang allebei mogelijk in het Nederlands. De volgende zinnen zijn allemaal juist:

• Ik ben trots op de afstand die ik heb gelopen. (rood)
• Ik ben trots op de afstand die ik gelopen heb. (groen)
• We denken aan onze collega die morgen wordt geopereerd. (rood)
• We denken aan onze collega die morgen geopereerd wordt. (groen)
• Morgen weten we wie als nieuwe president is gekozen. (rood)
• Morgen weten we wie als nieuwe president gekozen is. (groen)

Welke volgorde het best klinkt, verschilt van persoon tot persoon. De rode volgorde komt in geschreven teksten iets vaker voor dan de groene volgorde. In de spreektaal is de groene volgorde gebruikelijker.