Page 31 - OnzeTaal_okt2020_HR

Foto: Mieke Kreunen
NAMEN

Van Bert naar Vera

tel, je hebt vastgesteld dat je
transgender bent. Dan zul je
S waarschijnlijk een nieuwe voor-
naam willen. Maar niet altíȷ´d: als je
een uniseks naam hebt, zoals Anne,
Robin of Wil, kun je het bij het oude
laten. Voornamenexpert Gerrit Bloot- Vera Springveer:
hooft meldde onlangs in het internet- bron van inspiratie
tijdschrift Neerlandistiek dat dat maar bij de keuze van een
in een kleine twee procent van de ge- nieuwe naam.
vallen gebeurt. Wat vaker voorkomt:
je switcht van een mannelijke naam,
zoals Jan, naar een vrouwelijke naam veel langer gedragen dan jongeren. overging op de naam Vera. Dat was
(Johanna), of omgekeerd. Een enkele keer is het trouwens juist een hommage aan de Amsterdamse
Vijfenveertig procent van de trans- de eerste letter die wordt veranderd, travestiet Vera Springveer, die “lak
gender personen laat de beginletter terwijl de rest hetzelfde blijft. Zo had aan alle conventies en aan wat
onveranderd, en zo maakt Bernard doopte de Amerikaanse muzikant anderen van haar vonden”.
plaats voor Bea, en Marjolein voor Wayne Rogers zich om tot Jayne Rogers. Vera is niet de enige die in de ge-
Maxim. Dat is handig, die onverander- Meer dan de helft van alle transgen- slachtsverandering een aanleiding zag
de beginletter, al was het maar omdat der personen kiest een totaal níéuwe om met haar nieuwe naam iets uit te
de adressering op brieven dan meestal naam. In de interviewbundel Nieuwe drukken van wat zij als een essentieel
gelijk blijft. De leeftijd waarop je van namen. Levensverhalen van transgender element in haar leven beschouwt. Aar-
naam verandert, blijkt hierbij een be- ouderen (2018) van Eveline van de Putte dig idee, zo’n betekenisvolle nieuwe
langrijke rol te spelen: het zijn vooral vertelt ene Bert, aanvankelijk een tra- naam. Zouden niet-transgender perso-
ouderen die althans íéts van hun oor- vestiet die aan verkleedshows in cafés nen ook moeten doen.
spronkelijke voornaam willen behou- meewerkte, dat hij, toen hij tegen de
den. Logisch: zij hebben die naam al zestig liep, als vrouw verder wilde en RIEMER REINSMA

SPREEKWOORD

EEN VROUW ZONDER MAN IS ALS EEN VIS ZONDER FIETS

n de jaren zeventig kwam ‘Een vrouw bedacht. Zo waren ‘not more than a een vrouw nodig. ‘Een man zonder wijf,
I zonder man is als een vis zonder fiets’ cow needs a bicycle’ (1898) en ‘not een arm katijf (= ‘een arme stumper’)’,
in gebruik in het Nederlands. De basis is more than a fish needs a bathing suit’ aldus een spreekwoordenboek uit 1611.
de Engelse uitdrukking ‘A woman needs (1916) al eens voorgekomen in Ameri- Verder bestond onder meer ‘Een man
a man like a fish needs a bicycle.’ Ofte- kaanse kranten. zonder vrouw is een schip zonder kiel.’
wel: een vrouw heeft geen man nodig Dat de Nederlandse variant de vorm Misschien moeten we anno 2020 op
om een mooi leven te leiden. ‘Een vrouw zonder man is als een vis zoek naar een nieuwe uitdrukking, die
Deze uitdrukking is eigenlijk een fe- zonder fiets’ kreeg, is wel te verklaren. dan iets zegt als: ‘De meesten zijn het
ministische leus, die in 1970 is bedacht Het Nederlands kende namelijk spreek- gelukkigst als ze een gelijkwaardige
door de Australische Irina Dunn – niet woorden als ‘Een vrouw zonder man is relatie met een geliefde hebben, maar
door de Amerikaanse feministe Gloria als een schip zonder roer.’ Dat de paro- sommigen zijn juist het liefst vrijgezel ONZE TAAL 2020 — 10
Steinem, zoals veel mensen denken. die ‘Een vrouw zonder man is als een en anderen leiden hun leven nog weer
Dunn baseerde zich weer op een grapje vis zonder fiets’ met dezelfde woorden anders.’
van de Amerikaanse psycholoog Charles begint, maar verrassend eindigt, zorgt
Harris uit 1958: ‘A man without faith is voor een schokeffect(je).
like a fish without a bicycle.’ Ook hij had Een man heeft volgens de oude
deze vergelijking niet (helemaal) zelf spreekwoorden trouwens net zo goed TAALADVIESDIENST
31