Page 25 - OnzeTaal_mei2021_HR

TEKSTSNIJDERS
Hoe tijgen

togen werd

FRANK JANSEN

ind vorig jaar stond in de ‘Brief van de dag’
van de Volkskrant deze zin: “De thuiswerk-
E regels aan de laars lappende collega heeft Dankwoord
steevast geen schoolgaande kinderen en zal ook met
deze maatregelen fluitend naar het steeds leger wor-
dende kantoor blijven togen (…).”
Ik viel over dat togen. Was hier niet bedoeld: tijgen ij dezen zou ik u allemaal graag een keer willen
(‘zich begeven, gaan, trekken’)? Voor alle zekerheid bedanken voor de geweldige reacties op deze
even in Van Dale en de Algemene Nederlandse Spraak- B column tot nu toe. Ik ben daar enorm blij mee
kunst gekeken en die geven tijgen - toog - getogen. De en het sterkt ons ook om ermee door te gaan. Ik schrijf
krant had het foutje ook gezien, want de volgende dag “ons”, want ik maak zo’n column natuurlijk niet al-
was het in de elektronische versie gecorrigeerd. leen. Er staat iedere keer wel Ronald Snijders onder
Maar het was geen gewoon foutje. Dat blijkt als je deze tekst, maar er is uiteraard een heel team van pro-
het gebruik van de infinitiefvormen tijgen en togen ducers, redacteuren en medeschrijvers dat elke maand
met Google gaat tellen. Ik nam daarvoor uit de afgelo- weer keihard werkt om deze column uit de grond te
pen twintig jaar de zinnen waarin ook een van de stampen. Mensen die achter de schermen ervoor zor-
hulpwerkwoorden blijven, kunnen, moeten, mogen en gen dat wat u hier leest zo goed mogelijk verwoord
willen voorkwam, omdat die een hoofdwerkwoord in wordt en het beoogde effect sorteert. Daarvoor wil ik
de infinitief verlangen. Dan blijkt dat de correcte op deze plaats graag eens een aantal mensen persoon-
vorm tijgen het met 9 voorkomens af moet leggen lijk bedanken: allereerst natuurlijk Ellemieke Verhagen
tegen togen, dat 29 keer voorkomt. Het zijn meestal voor de catering, drank: Judith van Veen, Vincent en
heel gewone teksten, zoals: “Mensen die afhankelijk Toine Vinken voor de mentale ondersteuning, Achmet
zijn van een rolstoel kunnen zich wellicht afvragen of Duyurkur voor de stilistische puntjes op de i, Flip De-
zij met een gerust hart naar Jamaica kunnen togen.” nemarken voor zijn helicopterview, Bimbam Oppel-
schoten voor de technische realisatie, Helmut Kreunin-
FREQUENTIE gen verzorgde de schrijffouten, Micha Waddenbroek
Nader onderzoek wijst uit dat de o-vorm ook in per- voor het metaniveau in deze column, Egbert-Jan Swe-
soonsvormen van de tegenwoordige tijd gebruikt linkmeijer voor het lezersonderzoek en het in kaart
wordt, bijvoorbeeld in de volgende autoadvertentie: brengen van het leesniveau van Onze Taal-abonnees,
“Dus mocht je nog een hooligan-AMG wensen waarbij Ayaka Oblomov, die wederom de visagie verzorgde,
je vaker banden moet wisselen dan tanken, toog je Rendy van Rijswijk, die voor dit nummer mijn haar
naar de AMG-dealer.” Nog duidelijker zie je dit als het deed, de kleding was van Tania Visions Doesburg
onderwerp je vóór het werkwoord staat, zoals in: “Als (check de website van Onze Taal voor de verkooppun-
je in Nederland wil gaan zwemmen zijn er grofweg ten), de grammatica was in handen van Richard Kerk-
twee opties: óf je toogt naar een zwembad óf je gaat hof, lidwoorden Ineke Roos, het licht werd verzorgd
in de buitenlucht zwemmen.” Dit kan alleen maar door Victor Jas, geluid Bart Wevers, hoofd koppelwerk-
tegenwoordige tijd zijn. Dat geldt ook voor toogt met woorden Tarkan Simic, stagiaire koppelwerkwoorden
een derde persoon enkelvoud, bijvoorbeeld: “Zij toogt deze maand Emma Wortelboer, de ironie werd ook deze
naar de betreffende meubelboulevard, (…).” Dat niet keer weer gecheckt door Martijn Levensvreugd, onder-
alleen de infinitief, maar ook de stam van het werk- werpen en research buitenland (bijvoorbeeld of deze
woord verandert, blijkt ook uit het feit dat de verle- column verkocht kan worden aan het buitenland) Ta-
den tijd toogde(n) eveneens voorkomt, bijvoorbeeld mar Meijsing, juridische ondersteuning inzake het be-
in: “Dus toogde Bhuiya, nu zeventig, dertig jaar gele- ledigen en wegzetten van bepaalde bevolkingsgroepen
den naar de Bangetha Hills om (…).” dan wel mensen met een seksuele geaardheid in deze
Waarom komt deze verandering juist bij tijgen column: Asha Prunes, het feministisch discours en de
voor? Bij enkele dialectsprekers kan de gedachte aan #metoo-discussies werden dit keer geleid door Sabine,
een ander werkwoord togen een rol hebben gespeeld, Lauren, Myrthe, Jennifer, Stefanie en Gwen, waarvoor
maar zelf zie ik meer in een verklaring aan de hand dank, ook aan Titus Tiel Reeringh voor de special ef-
van de frequentie van de ij- en o-vormen. De tegen- fects, en niet te vergeten de afdeling tautologie van
woordige tijd met zijn ij-vormen komt veel minder Erik Wiers die ze er ook ditmaal bijna zowat allemaal
voor dan de o-vormen van de verleden tijd. Een Google- uit haalde, koppeltekens Wouter Ritsema, gaffer: Ray-
telling geeft voor ik, je/jij, hij/zij/ze tijg(t) en wij/we, mond Tabersma, erotiek Valeria Mandoni, persoons-
jullie, zij/ze tijgen bij elkaar in deze eeuw 13 gevallen, vormen en werkwoordelijke gezegdes Ingmar Hubkes, ONZE TAAL 2021 — 5
tegen dezelfde onderwerpen met toog/togen meer dan EHBO Slobodan Cernic & Slatan Milosovic, en natuur-
250 keer. Daar komt bij dat tijgen in gesproken taal lijk dank aan de sponsors Christine le Duc, Ben Bits en
weinig gebruikt wordt. Toen ik daarnet mijn vrouw Regenwoud Kappers voor hun financiële steun, en ver-
vroeg: “Tijgen we straks nog naar een essentiële der iedereen die ik vergeten ben.
winkel?”, kreeg ik een glazige blik als antwoord. Bij
woorden die we niet paraat hebben, krijgt een analoge
variant sneller een kans.  RONALD SNIJDERS 25