Page 23 - OnzeTaal_mei2021_HR

Foto: 123RF

En toen sloten de scholen. Sindsdien verliep al mijn bijvoorbeeld dat een deadline verplaatst wordt, dan
contact met leerlingen digitaal. De lessen gaf ik per schrijf ik echt een net berichtje met een aanhef en
video, al het andere contact ging via de chat. Het bleek afsluiting.”
een totaal nieuwe communicatiewereld. Zowel docenten Dat valt ook op in een chatberichtje dat Veerlevier
als leerlingen wisten nog niet precies hoe het werkte. van Schooten, docent op een gymnasium in Hilversum,
Wat zijn de gebruiken? Wat de conventies? We zochten ontving:
het gaandeweg samen uit.
Beste mevrouw van Schooten,
LAAT MAAR
Het eerste wat me opviel: de drempel van chat is heel Zoals u had aangekondigd heb ik binnenkort met
laag en het meeste contact is dan ook heel praktisch van Lara, David en Renate mijn presentatie over dystopie.
aard: “Waar staat de powerpoint”, en “Oh oké sorry dat Maar ik weet niet goed hoe ik dit moet doen, aan-
heb ik niet gehoord, mijn puppy heeft zojuist alle wifi- gezien Kim eerst in mijn groepje zat. Zij had de op-
kabels doorgebeten ...” Af en toe stelt een leerling een dracht om het achtergrondverhaal te verzinnen en
inhoudelijke vraag waar in de les geen tijd voor was. Het we weten niet hoe we het zonder haar moeten doen.

Een leerling: “Als ik écht iets wil Mvg,
Marrit van der Veen
bereiken, bijvoorbeeld dat een Daarna schakelt de leerling moeiteloos over van de

deadline verplaatst wordt, dan formele toon op de WhatsApp-achtige vorm. Een paar
seconden later komt het volgende berichtje erachteraan:
schrijf ik een net berichtje.” “Jeetje wat heb ik dit lastig geformuleerd, oeps”.
Hoe informeel het contact precies is en kan zijn, is

voor docenten en leerlingen nog zoeken. De ene leerling
schrijft “ssry ik was de laatste weken druk” en stuurt
ontvangen van een chatberichtje voelt dan ook bijna als een gifje mee, de ander doet dat bewust niet. Ook ikzelf
het krijgen van een bericht via WhatsApp. Het is de ge- merk dat ik soms gedachteloos “hahaha” typ, of emoji’s
woonte om zo’n bericht meteen te openen en te beant- verstuur. Zeker als ik mijn telefoon gebruik, gaat dat
woorden. Aan de ene kant vind ik dat handig: het kan bijna vanzelf. Soms ontstaat ook de vraag of het contact
gemakkelijk even tussendoor, het kost geen moeite. niet té informeel wordt. Dat een leerling een foto van
Tegelijkertijd wil ik niet dat er van me verwacht wordt een gehaakte knuffel stuurt, vind ik leuk, maar het eer-
dat ik altijd bereikbaar ben, iets waar sommige leerlin- dergenoemde “??” is over de grens.
gen wel van uitgaan. Toen ik laatst wat berichtjes een
dag onbeantwoord liet (ik was namelijk dit stuk aan het BLIJVERTJE
schrijven), stuurde de ene leerling erachteraan: “??”, Inmiddels zijn de scholen weer half open. Vaak komt dat
wat me nou ook weer niet de bedoeling leek. De ander erop neer dat de helft van de klas thuiszit en de andere
schreef na een tijdje: “Laat maar, ik heb het al gevon- helft op school les heeft. Ook verre van ideaal, maar
den.” vrijwel elke docent is het erover eens dat ‘live’ lesgeven
Uit dat laatste blijkt ook wel dat de drempel soms iets vele malen beter werkt dan online, ook wat betreft de
té laag is, en dat ze komen met dingen die ze best zelf communicatie. In een klas kun je écht contact hebben,
kunnen oplossen: “Wat is de stof van de toets?”, “Waar kun je zien hoe leerlingen reageren, kun je peilen wat er
moet ik de opdracht inleveren?” binnenkomt en waar de aandacht afdwaalt.
Een vriendin die lesgeeft op het hbo, vertelt dat ze Toch merk ik dat het chatbericht als communicatie-
om die reden weer is overgestapt op e-mail, waarna de middel niet zomaar weg is. Het is een extra optie, die
onnodige berichtjes vanzelf verdwenen. door zijn snelheid en laagdrempeligheid soms alsnog
aantrekkelijker is dan wachten tot maandag het vierde
GROETJES uur wanneer je weer Nederlands hebt. Nog steeds krijg
Naast die laagdrempeligheid is er nog iets wat me opvalt ik af en toe berichtjes van leerlingen die in de les iets
aan de chatberichtjes die ik krijg: de informele toon. zijn vergeten te vragen, of tijdens het huiswerk maken
Leerlingen gebruiken bijvoorbeeld geen aanhef, zoals in ergens tegenaan lopen.
een e-mail, maar spreken me aan zoals ze ook op school Nu die chat weleens een blijvertje zou kunnen zijn,
zouden doen. Zo begint een leerling zijn bericht met: moet ik nog beter gaan nadenken over de grenzen van
“hoi mevrouw we hadden een paar vragen”, of een leer- dat medium. Wanneer ben ik bereikbaar? Hoe informeel
ling schrijft: “mevrouw ik ben waarschijnlijk wat later, kan het contact zijn? Zonder het me echt te realiseren,
want ik moet mijn zusje ophalen van school”. Een enke- sloot ik laatst een online gesprek af met “En nu ga ik
le keer sluit een leerling af met “groetjes” en een naam, netflixen.”
maar zodra het gesprek verdergaat, verdwijnt dat ook: “Veel plezier”, was het nette antwoord. 
- Hoi mevrouw, Ik vind het echt veel fijner als ik De namen van de leerlingen zijn gefingeerd.
mijn antwoorden schrijf ipv typ. Kan dat ook?
Groetjes Janne. ONZE TAAL 2021 — 5
- Ja, schrijven mag ook.
- Top!

Hoe ervaren jongeren dit zelf? Een leerling uit 5-vwo
merkt op dat haar toon ook afhangt van de inhoud: “Bij
een korte vraag, bijvoorbeeld over het huiswerk, is mijn
toon best informeel, maar als ik écht iets wil bereiken, 23