Page 19 - OnzeTaal_mei2021_HR

scores doet een leraar precies wat ouders verwachten.
Maar bij opmerkingen over het gedrag van een kind ligt Bekende clichés en herkenbare
dat moeilijker. Het gesprek kenmerkt zich wat dit on- missers
derdeel betreft door wat je een ‘precaire kennisverhou-
ding’ noemt. De ouders weten namelijk veel meer over In tienminutengesprekken komen allerlei cliché-uit-
het karakter en het gedrag van hun kind dan leraren. spraken voorbij, maar soms ook opmerkingen waar
Dat maakt dat uitspraken van leraren hierover ‘gevaar- de ouder óf de leraar misschien net iets langer over
lijker’ zijn, ook al beperken zij zich tot wat ze op school had moeten nadenken. Hieronder een greep uit de
zien: nu staat hun rol als expert veel minder vast.” uitspraken die onze lezers en volgers – ouders én
Waarin zit precies het ‘gevaar’ van deze precaire ken- leerkrachten – ons toestuurden (en ook sommige die
nisverhouding? Van Charldorp: “Bij alle gesprekken, en we uit eigen ervaring kennen).
dus ook bij zo’n tienminutengesprek, spelen de vragen:
‘Welke kennis heb jij, hoe kom je aan die kennis en Ouders tegen leerkracht
• Ik wil niet altijd de boeman zijn als mijn zoon geen
zin heeft in huiswerk.
Leraren en ouders hebben een • Echt? Thuis is het zo’n lief kind.
gedeeld belang: beide partijen • Dat heeft ze van mij. (bij een compliment)
• Dat zit in de familie van mijn partner. (bij een
leer- of gedragsprobleem)
willen dat het kind zo goed mo- • Hij kan het wel, als hij zou willen.
gelijk functioneert en presteert. • U bent toch ook jong geweest?
• Ze werkt zo hard; ze zit de hele avond op haar
kamer!
• Ja, maar zo’n vak als grammatica, daar heb je toch
waarom ben jij degene die hier de meeste kennis over ook niks aan?
zou hebben?’ Het gaat met andere woorden om de vraag: • En wat gaat u daaraan doen, aan die slechte cijfers
‘Wie ben jij om hier iets over te kunnen zeggen?’ Deze van onze dochter?
vraag geldt zelfs voor lovende opmerkingen als ‘Ik zou
wel dertig kinderen zoals jullie kind in de klas willen Leerkracht tegen ouders
hebben!’ Het is voor ouders leuk om te horen, maar toch • Die eierwekker is voor mezelf; voor als ik te lang
wat ongemakkelijk om daarop te reageren. Dat komt praat.
doordat het lieve karakter van hun kind hún ‘expertise- • Herkent u dit gedrag ook van thuis?
gebied’ is. Dan voelt het raar om van een niet-expert • Hij is gewoon lui.
daar opmerkingen over te krijgen.” • Het zal nooit een hoogvlieger worden.
• We denken dat hij beter kan.
STRESSVOL • Daar wil je er wel dertig van in je klas hebben.
Leraren en ouders hebben natuurlijk een gedeeld belang: • Ze kan het wel, maar het komt er niet uit.
beide partijen willen dat het kind zo goed mogelijk func- • Waarom bent u eigenlijk gekomen? Alles gaat toch
tioneert en presteert. Meestal verlopen de gesprekken goed?
dan ook prima. Maar ouders kunnen zich ook opstellen
als kritische klanten die een dienst van de school afne-
men en daar hoge eisen aan stellen. Daardoor kunnen
tienminutengesprekken stressvol zijn voor leraren. onderhandelen over de agenda, al is het maar een halve
In hun opleiding of bij een aanvullende cursus wordt minuut. De leraar kan meteen de juiste toon treffen met
leraren aangeraden meteen de leiding te nemen in tien- een begin als: ‘Hebben jullie onderwerpen die we sowie-
minutengesprekken. Is dat een goede aanwijzing? Van so moeten bespreken?’ Zo voelen de ouders zich gelijk-
Charldorp: “Leraren moeten inderdaad hun ‘institutio- waardige gesprekspartners en staat de samenwerking
nele rol’ pakken en het gesprek leiden – dat verwachten in het belang van het kind meteen voorop.” (Zie ook de
de ouders ook. Maar het werkt aan het begin van een ge- kaders met tips voor leraren en ouders.)
sprek het best als de gesprekspartners als het ware even
PATRONEN
Samenwerking is het sleutelbegrip bij het voeren van
een tienminutengesprek. Het doel is immers om tot
Zeven tips voor ouders/verzorgers gezamenlijke conclusies te komen. Hoe stuur je een ge-
sprek die kant op? Een van de gesprekstechnieken die in
• Bedenk vooraf wat je in elk geval wilt vertellen of het onderwijs vaak gebruikt worden, is gebaseerd op de
vragen. zogeheten ‘roos van Leary’ (zie het kader op de volgende
• Benoem wat je waardeert in de aanpak van de leerkracht. bladzijde). Dit schema beschrijft de vaste patronen die
• Spreek alleen voor jezelf, niet namens andere ouders of in gesprekken terugkomen. Daarbij gaat het om begrip-
je kind. pen als samenwerking en de leiding nemen of juist af-
• Bespreek een negatieve ervaring zo neutraal en feitelijk wachtend zijn. Leraren (en ouders) die zich bewust zijn
mogelijk. van de werking van deze patronen, kunnen beter in- ONZE TAAL 2021 — 5
• Controleer of je de boodschap van de leerkracht goed schatten met welke bijdragen en reacties ze een succes-
hebt begrepen door die kort samen te vatten. vol gesprek kunnen voeren. Dat vereist nogal wat oefe-
• Brengt de leerkracht een slechte boodschap, schiet dan ning, omdat je soms je eerste reactie moet inslikken.
niet in de verdediging, maar probeer samen naar een Van Charldorp: “De roos van Leary is inderdaad erg
oplossing te zoeken. bekend in het onderwijs. Die techniek toepassen is ook
• Raak je geëmotioneerd, benoem dat dan. voor een professional razend moeilijk. Je intuïtieve reac-
tie is namelijk heel sterk. Als iemand je bijvoorbeeld  19