Page 17 - OnzeTaal_mei2021_HR
P. 17
lezen en schrijven, en ze apart begrijpen; het gaat er ook
om hoe iets in een zin staat en wat de context is.” Maar “Als je per honderd woorden
hoe zit het eigenlijk met die woordenschat zelf? Hoeveel
woorden moet je kennen om je te redden? Ze legt uit dat vijf of zeven woorden niet
de optimale tekstdekking rond de 95 procent ligt. “Als
je per honderd woorden dus vijf of zeven woorden niet kent, ga je al de mist in.”
kent, ga je al de mist in.”
“De kunst is om zo makkelijk en zo kort mogelijk te
zijn terwijl je wel nog de juiste informatie overdraagt”, Belastingdienst zelf bijvoorbeeld ook moeilijk om te
zegt Van der Zijden. Dat de teksten zo makkelijk moge- begrijpen. Als zo’n organisatie haar teksten zou vereen-
lijk moeten zijn, bleek al, maar hoe zit dat met die kort- voudigen, worden ze duidelijker voor iedereen. De goede
heid? Hoe zien de teksten in eenvoudige taal er dan uit? lezer profiteert ook van de aanpassingen die voor een
“De eerste regel is altijd: het moet minder. Veel tekst zwakke lezer absoluut noodzakelijk zijn. Door het voor
schrikt iemand die moeite heeft met lezen al af. Je kunt iedereen gemakkelijker te maken, is het inclusief.”
de tekst opknippen in kleinere stukjes, met kopjes er- “Al vind ik”, tekent Hoefnagel erbij aan, “dat er ook
boven of een afbeelding erbij, die de tekst ondersteunt. nog steeds complexe teksten moeten verschijnen, bij-
De bladspiegel moet uitnodigen om te lezen.” voorbeeld literair, maar in de openbare ruimte, waar de
tekst voor iederéén is bedoeld, hoort die complexiteit
Laaggeletterdheid kan deels verholpen worden met op- niet.”
leidingen, maar dat geldt lang niet voor iedereen. Van
der Zijden en Hoefnagel laten een veel bredere groep
zien die moeite heeft met lezen en schrijven. “Die groep
is zó divers dat een cursus niet per se het verschil gaat
maken.” Hoefnagel sluit zich daarbij aan. “Een taal-
cursus kan helpen, maar instanties moeten ook hun
verantwoordelijkheid nemen. Ik vind brieven van de
WAT ZEGGEN ZE WAAR? MIET OOMS
Over regionale verschillen in Nederland en Vlaanderen.
Enerverend
at een enerverende dag!’ Hoe rea-
‘W geert u als u deze zin hoort? Hebt
u medelijden of bent u nieuwsgierig naar Enerverend
wat die dag zo spannend maakte? Het
antwoord hangt af van waar u woont. Wie opwindend, spannend
in Vlaanderen het woord enerverend ge-
bruikt, geeft aan dat hij er zenuwachtig zenuwachtig makend /
zenuwslopend
van werd, het irritant vond of zelfs zenuw-
slopend. Iets wat enerverend is, werkt op
de zenuwen. En dat kan in verschillende
gradaties.
In Nederland kan dat ook, maar dat
hoeft niet. Iemand die daar over zijn
‘enerverende plannen’ vertelt, is geen
masochist. Enerverend kan immers ook
‘spannend, opwindend’ betekenen. Hier-
mee neemt Nederland internationaal
gezien een aparte positie in. Het Engelse
enervating (‘futloos’), het Franse énervant
(‘ergerlijk’), het Spaanse enervante (‘ner- ONZE TAAL 2021 — 5
veus makend en slap’), het Duitse ener-
vierend (‘op de zenuwen werkend’) en het
Zweedse enervera (‘irriteren’) hebben alle-
maal een uitsluitend negatieve betekenis.
Dus let buiten de landsgrens goed op
als je dit woord wilt gaan gebruiken.
17
