Page 29 - OnzeTaal_juni2021_HR

ONTLEEDMYSTERIES TYPISCH JAPANS

Wie ontleden heeft geleerd, denkt misschien dat elke zin
zich daarvoor leent. Maar nog niet alle raadsels zijn opgelost.
Het onbuigzame

predicaatsnomen

ls er nou iets eenvoudig is in de school­
grammatica, dan is het wel de benoeming Naar Japan
A van het bijvoeglijk naamwoord. Je kunt het
meestal al herkennen aan de mogelijkheid van een
vergrotende of overtreffende trap. Zo heb je bij oud en terug
de vormen ouder en oudst, en bij intelligent heb je
intelligenter en intelligentst. Akkoord, er zijn een
paar gevallen waar dat niet kan (bij zwanger heb je
niet zwangerder en zwangerst), maar daar heb je dan ag ik voor één keer de pessimist uithangen?
nog de uitgang ­e die het bijvoeglijk naamwoord Over een jaar of tien komt alles waar een
kenmerkt: een zwangere vrouw). M snoertje aan zit (en dat zal ongeveer álles zijn
Je moet natuurlijk wel even opletten dat het bij wat we niet opeten) uit Japan, China of Korea. Daar wer­
de woordsoortbenoeming als bijvoeglijk naam­ ken ze zich te pletter om al die dingen te fabriceren, in te
woord gaat om woorden die ‘als bijvoeglijk naam­ pakken en naar ons te sturen. En al zitten ze daar niet om
woord gebruikt worden’. Zo is staand strikt geno­ arbeidskrachten verlegen, de handleidingen die aan die
men een vorm van een werkwoord (tegenwoordig snoertjesspullen hangen, moeten ook nog in een kleine
deelwoord), en je hebt dan ook niet staander en vijfduizend talen worden omgezet. De tijd die de ooster­
staandst, maar bij een staande schemerlamp zie je aan lingen nodig zouden hebben om die vertalingen te ma­
de uitgang dat staand daar als bijvoeglijk naam­ ken, besteden ze natuurlijk liever aan de ontwikkeling
woord gebruikt is. van nieuwe spullen met snoertjes. Kortom: dat gaat met
Die uitgang ­e is een fijn kenmerk, waarmee je automatische vertaling of de hele levering gaat niet door.
een heel helder onderscheid kunt maken. Zo is gele Nu zijn de verschillen tussen het Nederlands en die
in een gele gestippelde jurk een bijvoeglijk naam­ oosterse talen nogal groot. Je kunt je dus afvragen hoe
woord (de jurk is geel, en de jurk is gestippeld), en betrouwbaar vertalingen zijn die door DeepL, Google
in een geel gestippelde jurk is het een bijwoord, om­ Translate of Microsoft Vertalen worden gemaakt. Wel,
dat je in die betekenis nooit die uitgang kunt krij­ ik heb dat geprobeerd. Ik heb mijn woorden met Google
gen (geel is daar niet op de jurk van toepassing, naar Japan gestuurd en door Microsoft terug laten halen.
maar alleen op de stippels). Hopelijk komt deze tekst er niet al te verhakkeld uit. Of
Maar wacht: wat is geel dan in ‘De jurk is geel’? we vinden straks de aan­uitknop niet om onze aankopen
In dit gebruik (het zogeheten ‘predicaatsnomen’) aan de praat te krijgen.
kun je nooit een uitgang krijgen. Je hebt nooit ‘De
jurk is gele’, of ‘De vrouw is zwangere.’ Er zijn taal­ Mag ik ooit pessimist zijn? Binnen ongeveer 10 jaar komt
kundigen die hebben voorgesteld om daarom het alles met een koord (en het zal alles zijn wat we niet
predicaatsnomen geel een bijwoord te noemen, eten) uit Japan, China of Korea. Dus ze werken tot ze
maar de schoolgrammatica kiest hier toch voor sterven, ze produceren, verpakken en verzenden ze naar
bijvoeglijk naamwoord. Waarom? Dat is eigenlijk ons. En hoewel ze daar geen tekort aan werknemers heb­
een mysterie. ben, moeten de handleidingen die aan die gecodeerde
In andere talen heb je rijkere uitgangen dan items zijn gekoppeld ook worden vertaald in iets minder
alleen die ­e. Zo heb je in Romaanse talen bij het dan 5000 talen. Natuurlijk geven ze er de voorkeur aan
predicaatsnomen uitgangen voor mannelijk of om tijd door te brengen met orientals om ze te vertalen
vrouwelijk, en in het Japans kun je er zelfs werk­ naar het ontwikkelen van nieuwe items met behulp van
woordelijke uitgangen als de verleden tijd aan toe­ code. Dit betekent dat dit gebeurt met automatische ver­
voegen. Daarom zou het predicaatsnomen in het taling of dat de gehele levering wordt geannuleerd.
Nederlands ook een bijvoeglijk naamwoord zijn. Op dit moment is het verschil tussen het Nederlands
Maar dat is wel een zwak argument. en die oosterse talen enorm. Daarom vraagt u zich
misschien af hoe DeepL, Google Translate of Microsoft
Translate betrouwbare vertalingen kunnen maken.
PETER-ARNO COPPEN Ik heb het geprobeerd. Ik googelde mijn woorden naar
ONZE TAAL 2021 — 6
Japan en nam het terug door Microsoft. Hopelijk komt
deze tekst er niet te armoedig uit. Of u vindt de aan /
uit­knop niet om uw aankoop meteen te laten werken.

LUDO PERMENTIER

29