Page 23 - OnzeTaal_jul_aug2021

DUIDELIJKHEID VOOR ALLES?
Begrijpelijke taal begint in de regel met duidelijkheid, er Tips voor patiënten
geen doekjes om winden. Maar bij een onderwerp dat zó
dichtbij komt als gezondheid en ziekte, kan gepaste en Bereid u voor
passende verhulling heel functioneel zijn om de infor- Ader of slagader? Infectie of ontsteking? Niet iedereen
matie begrijpelijk over te brengen. ‘U hebt kanker’ is heeft medische kennis (nog) paraat. Lees u in, googel
een duidelijke boodschap, zonder omhaal van woorden. de basisbegrippen; dat helpt u nieuwe informatie te
In deze directe vorm kan die er echter voor zorgen dat de begrijpen.
patiënt dichtslaat. ‘De scan was helaas niet goed’ geeft
ook meteen duidelijkheid, maar laat ruimte voor een ge- Omschrijf het goed
faseerde uitleg en empathie. Hierdoor blijft het niet bij Moe, slap, futloos, algehele malaise … Of bent u eigenlijk
een duidelijke boodschap – deze wordt er uiteindelijk somber of angstig? In de spreekkamer doet u uzelf en
begrijpelijker op. de zorgverlener tekort met een verhulde omschrijving.
Hoe kan de communicatie tussen arts en patiënt Een naaste kan met u tot de formulering komen die
beter? Op deze pagina en de pagina hiernaast vindt het best recht doet aan uw klacht.
u enkele tips – niet alleen voor zorgverleners, maar ook
voor patiënten.  Vraag om verduidelijking
Als de arts zegt dat u ‘uitbehandeld’ bent, stopt
Van de auteurs verscheen het boek Medische mensentaal. dan de behandeling of bent u ‘opgegeven’? Betekent
Taal en communicatie over gezondheid, ziekte en zorg. on geneeslijk dat het einde nadert?
(De Tijdstroom, 2018).

Hebben Onze Taal-lezers weleens last van onduidelijke taal?
En hoe vaak voelen ze zich getrakteerd op het tegenovergestelde:

kraakheldere formuleringen? We vroegen u om voorbeelden.
REDACTIE ONZE TAAL

Wat vindt u (on)duidelijk?

anmorgen ontvang ik van de bank het kregen we ook zinnen uit brieven van de overheid of van
ro yement om niet, vandaar dat ik u bij- bedrijven waarin alleen sporen van zulk jargon te vinden
“V gaande declaratie zend voor het opmaken waren; zo las een lezer over “een vergoeding als bedoeld
van de royementsakte.” Toen Onze Taal-lezeres Julie in artikel 18 van de Wet inburgering, voor zover deze
Veenenbos deze zin tegenkwam in een mail van een niet een vergoeding is als bedoeld in onderdeel f”. 
notaris, vond ze die zó cryptisch dat ze meteen dacht
aan phishing. Ze besloot te bellen, en kreeg van de
notaris niet alleen een helder antwoord (“om niet”
betekent dat er geen openstaande schuld meer uitstaat), Jaarthema ‘duidelijke taal’
maar ook excuses voor deze “onleesbare” zin.
Julie Veenenbos was een van de veertig mensen die Dit stuk is onderdeel van een reeks artikelen binnen
reageerden op een oproep in het januarinummer van ons jaarthema ‘duidelijke taal’. Ze gaan achtereenvol-
Onze Taal. Aan het begin van dit themajaar over ‘duide- gens in op:
lijke taal’ bedachten we dat ook taalliefhebbers zoals
Onze Taal-lezers waarschijnlijk weleens stuiten op on- - Wat hebben we precies aan duidelijke taal?
duidelijke taal, die even voor een hapering zorgt. Wij - Is duidelijke taal altijd beter?
vroegen u om ons daar voorbeelden van te sturen – maar - Laaggeletterden en eenvoudige taal
we vroegen u óók om voorbeelden van het tegenover- — > Waar lopen Onze Taal-lezers zoal tegenaan?
gestelde: opvallend duidelijke formuleringen, die iets - De beste tips voor duidelijke taal
ingewikkelds in één klap begrijpelijk maken. De inzen- - Bedrijven die zich professioneel met duidelijke taal
ding van Veenenbos was een antwoord op beide vragen: bezighouden
de mail van de notaris vond ze onbegrijpelijk, zijn uitleg
kraakhelder.

SPOREN
Dat voorbeeld van plezierig duidelijke taal vormde intus- ONZE TAAL 2021 — 7/8
sen een heel kleine minderheid: bijna alle binnengeko-
men reacties gingen over gevallen van hoe het níét
moet. Daarbij overheerste taal die lijkt op de notaris-zin.
Een ander kras voorbeeld: “Geschiedende deze aanzeg-
ging en oproeping ten effecte rechtens, opdat gerequi- Illustratie: Frank Dam
reerde daarvan op legale wijze kennis draagt.” Behalve
zulke klassieke gevallen van onversneden juridische taal 23