Page 22 - OnzeTaal_jul_aug2021
P. 22
‘Vermijd jargon, en wees
duidelijk’ zijn ook bij
medische taal bruikbare
adviezen, maar dan wel
met kanttekeningen.
ANNELIES BAKKER
FRANS J. MEIJMAN
Foto: famveldman / 123RF
Medische taal
als maatwerk
rits ligt onder narcose op de ic, omringd door iedereen veelzeggend. Net als bij jargon is het dus geen
piepende apparaten. Zijn vrouw vraagt aan de overbodige luxe om onderling overeenstemming te
ic-verpleegkundige hoe het met hem gaat. “Hij bereiken over de betekenis van een term. “Wat bedoelt
Fligt er comfortabel bij.” Wat betekent comfortabel u met goedaardig?” Een logische vraag, want hoewel
hier precies? Een andere patiënt komt op het spreekuur goed aardig geen moeilijk woord lijkt, werkt uitleg van
vanwege een “opgejaagd gevoel”. Gaat het om stress, de arts hier verhelderend.
hartkloppingen, angst? Het zijn geen onduidelijke, onbe-
grijpelijke woorden die het hier lastig maken. Toch rijzen
er vragen. Hoe maken we medische klachten, diagnoses
en behandeling begrijpelijk – over en weer? Tips voor zorgverleners
BESLAGEN TEN IJS Gebruik niet altijd jargon – maar soms juist wél
Communicatieve vaardigheden zijn een vast onderdeel Een patiënt met een langdurige aandoening zal veel
van de opleiding van medici en andere zorgverleners. termen later in het traject steeds tegenkomen, ook op
Hoe reageer je op angst of weerstand bij de patiënt? Hoe internet.
breng je slecht nieuws? De specifieke rol van taal wordt
echter minder vaak belicht. Voorkom verwarring
Natuurlijk gelden veel adviezen die opgaan voor an- Termen die iedereen wel kent, kunnen op begripsni-
dere geschreven teksten en gesprekken ook voor medi- veau verwarring geven. Sommige mensen denken
sche communicatie. Maar medische taal onderscheidt bijvoorbeeld dat chronisch ‘ernstig’ betekent, of ‘niet
zich daar ook van. Jargon bijvoorbeeld heeft een slechte te behandelen’, maar het staat voor ‘langdurig’. En
reputatie. Het maakt informatie nodeloos ingewikkeld een progressief verloop klinkt voor veel mensen als
en onbegrijpelijk. Gaat het om iets kortstondigs als een goed nieuws, maar is dat vaak niet.
verstuikte enkel, dan voegt de term distorsie niet zoveel
toe. Maar nogal wat patiënten die met een langdurige Richt u op de persoon
ONZE TAAL 2021 — 7/8 in het traject steeds tegen, ook in de communicatie met een kans van één op dertig’ (want is dat veel of wei-
Formuleer uitleg niet in getallen of statistieken, maar
ziekte geconfronteerd worden, willen het jargon juist
wél leren kennen. Veel termen komen zij namelijk later
als persoonsgerichte inschatting. Dus niet: ‘Er bestaat
nig?) maar: ‘In uw geval lijkt me de kans het grootst
lotgenoten, of in informatie op internet.
dat u jarenlang vrij van kanker zult blijven.’
Vertrouwdheid met jargon kan hun bovendien het
gevoel geven beter beslagen ten ijs te komen bij een
Begin met de gevolgen
zorgverlener. Natuurlijk zijn er situaties waarin alle-
daags taalgebruik de voorkeur heeft. Voor veel medisch
ties voor de patiënt. Dus niet eerst alle technische
jargon bestaat een ‘lekenterm’. Sommige spreken tot de
details van de scan, maar ‘U moet helaas toch opnieuw
verbeelding, zoals hartruis of brandend maagzuur. Maar Begin de boodschap met de betekenis en consequen-
het wordt al wat vager bij woorden als klaplong of spit, of behandeld worden.’
22 uitzieken: die zijn bekend, maar qua betekenis niet voor
