Page 29 - OnzeTaal_febmrt2021_HR

ONTLEEDMYSTERIES TEKSTSNIJDERS

Wie ontleden heeft geleerd, denkt misschien dat elke zin
zich daarvoor leent. Maar nog niet alle raadsels zijn opgelost.

Die gekke

boom van

een kerel Gebarentaal

r zijn niet veel dingen op de wereld waar je et is al eerder gesignaleerd: gebarentaal is
van op aan kunt, maar dat een knoop van je sinds vorig jaar enorm in opkomst. Sterker
E jas een knoop is en geen jas, is een ding dat H nog: je hoort bijna niemand meer gewoon
zeker is. Toch bestaat er een mysterieuze construc- Nederlands spreken, iedereen staat tegenwoordig zich-
tie in de Nederlandse taal waarbij dat anders is. zelf visueel uit te drukken en als je iemand nog normaal
‘Een wolk van een baby’ is geen wolk maar een hoort praten, staat er een doventolk naast die de aan-
baby, en ‘een boom van een kerel’ is een kerel en dacht volledig naar zich toe trekt. Dat komt natuurlijk
geen letterlijke boom. door de persconferentieshows die Mark Rutte en Hugo
De ontleding van een knoop van je jas is ook al een de Jonge het afgelopen jaar gaven in Den Haag sinds de
zekerheidje. Van je jas noem je een bijvoeglijke be- lancering van het nieuwe normaal. Het gaat niet meer
paling bij een knoop, omdat het de bewuste knoop om de inhoud, het gaat om het weergeven van de in-
nader specificeert. Het is niet zomaar een knoop, houd. Niet om de woorden, maar om de gebaren. Het oog
maar een bepaalde knoop, namelijk een knoop van wil ook wat. De volgende stap in deze ontwikkeling, het
je jas. En ook de andere eigenschappen van die is een kwestie van tijd: strippende doventolken. Dan:
combinatie zijn op een prettige manier voorspel- een strippende doventolk met live pianobegeleiding,
baar: zo kun je het ook over ‘twee knopen van je culminerend in een thunderdome-lichtshow met dj. En
jas’ hebben, en dat wordt dan niet ineens ‘twee Rutte die zich maar probeert verstaanbaar te maken.
knopen van je jassen’. En behalve over ‘een knoop Maar wat wil je? De clubs zijn al een jaar dicht, het enige
van je jas’ kun je het ook over ‘een knoop van je wat wij jongeren nog hebben is een stukje visuele taal-
bruine jas’ hebben. beleving in gebarentolkshows. Wat wel een bezwaar
Niets van dit alles gaat op bij onze mysterieuze blijft bij dit alles: blinden kunnen de doventolken niet
constructie. Is van een baby wel een bijvoeglijke be- zien. Oplossing: geef de doventolken een stem. Doven-
paling bij een wolk? Nee, het gaat immers niet om tolken, laat je horen! Nog beter: ga zingen. ‘Ik zing wat
een bepaalde wolk. En ook in een boom van een kerel hij niet zeggen kan’: daar zit misschien een format in,
is het gedeelte dat begint met van niet een nadere een Bløf-liedje, een talentenjacht, de gebarentaal voor-
specificatie van een of andere boom. Ook die ande- bij.
re eigenschappen lijken hopeloos in de war. Je zegt Columnisten zoals ik hebben sowieso het nakijken:
niet ‘twee wolken van een baby’ of ‘twee bomen deze column moet het van begin af aan doen zonder
van een kerel’, maar ‘twee wolken van baby’s’ en doventolk. Ja, zult u denken, maar dove mensen kunnen
‘twee bomen van kerels’. En niet ‘een wolk van je toch gewoon lezen? Nou, dat is helemaal niet gezegd.
pasgeboren baby’ of ‘een boom van die vervaarlijke En als het gezegd is, dan hebben ze het niet gehoord.
kerel’ – beide zijn onmogelijk. Oplossing: toch weer een doventolk. Daarnaast zijn er
Als je naar de betekenis kijkt, zou je zeggen dat natuurlijk ook doven die analfabeet zijn. ‘Maar die lezen
‘een wolk van een baby’ juist een bepaald soort toch überhaupt niet Onze Taal?’ Des te meer een reden
baby is en ‘een boom van een kerel’ een bepaald om ook die markt te gaan bedienen, door bijvoorbeeld de
type kerel. Een wolk van een baby betekent zoveel als inzet van voorlezers, met speciaal voor doven daarbij
‘een baby als een wolk’ en een boom van een kerel is ook weer een doventolk. Dan nog iets: er is ook een grote
‘een kerel als een boom’. Dus zou een wolk van een groep mensen, en dat zijn niet alleen doven maar ook
eerder een soort bijvoeglijke bepaling bij baby moe- slechthorenden en gasten die prima kunnen horen maar
ten zijn. Maar dat is wel een heel gekke bijvoeglijke misschien niet altijd even goed luisteren, de grootste
bepaling! groep dus, die helemaal geen gebarentaal kennen, ik bij-
De taalkunde zit met de handen in het haar. Het voorbeeld, ik heb vaak geen idee wat ze staan te gebaren.
is een dijk van een mysterie. En ook daar heb ik een oplossing voor: een gebaren-
vertaler. Iemand die vertaalt wat de doventolk gebaart.
En dan kijken of dat hetzelfde is als wat Rutte zegt. Die
PETER-ARNO COPPEN gebarenvertaler krijgt ook weer een doventolk natuurlijk
en die krijgt weer een gebarenvertaler, enzovoort – net ONZE TAAL 2021 — 2/3
zolang tot eindelijk alles voor iedereen duidelijk is.

RONALD SNIJDERS

29