Page 16 - OnzeTaal_febmrt2021_HR

HITS gebruiken. Maar ik ben niet verder gekomen dan het
De ik-figuur heet Kayleigh. Dat is een vrij ongebruike- werken aan ‘hits’. Een hit is een ‘human intelligence
lijke naam. task’, een kleine opdracht van een internetbedrijf die
“Die speelde al door mijn hoofd voor dit verhaal toen ik je vanuit je huis kunt doen. Ik moest bijvoorbeeld een
toevallig op Instagram een meisje tegenkwam dat zo adressenbestand controleren en vergelijken met namen
heette. Zij zag er precíés zo uit als ik me mijn hoofdper- op LinkedIn. Zo kreeg ik een idee van het werk – niet
soon voorstelde. Whhooo, dacht ik, ik heb haar gevon- wat die verschrikkelijke beelden teweegbrengen, maar
den! Ik gebruik door mijn hele oeuvre heen veel Ameri- hoe gekmakend het is om met een computer te werken.
kaanse namen. Dat komt door mijn misschien onterech- Dingen die ik afkeurde, werden toch goedgekeurd op
te liefde voor de Amerikaanse cultuur. Ik ben een kind basis van een algoritme. Dan ervaar je hoe het is om je
van de jaren negentig. Toen kwam er voor het eerst com- geen mens meer te voelen. En ook hoeveel last je van
merciële televisie, naast de publieke omroep. Die com- je pols krijgt.”
merciëlen hadden nog weinig eigen ‘content’. Ze koch-
ten dus veel in, bijna allemaal uit Amerika. Zo heb ik SCHRAPPEN EN SCHUIVEN
‘The American Dream’ ingepompt gekregen in de vorm Hoe pak je het aan, als je een nieuw boek gaat schrij-
van comedy’s, drama’s, waargebeurde verhalen. Daar- ven, zoals voor de Boekenweek?
door voel ik me beter thuis bij ‘Kayleigh’ dan bijvoor- “Ik werk heel gestructureerd. Eerst maak ik een ‘treat-
beeld bij ‘Mieke’. Maar ik heb het verhaal met opzet ner- ment’, een term uit de filmwereld. Dat is een overzicht
gens gesitueerd. Moderators zitten over de hele wereld. van het verhaal in pakweg zes bladzijden. Het is wat je
Daarom heb ik ook wat Aziatische namen gebruikt. En krijgt als een kind een verhaal vertelt: ‘En toen … en
een belangrijk personage heet Sigrid, heel Europees.” toen … en toen.’ De verschillende verhaallijnen schrijf
Je lijkt goed thuis in de wereld van de moderators. Heb ik uit, met alle plotwendingen. Daarna begint het eigen-
je ervaring? lijke schrijven. In dat stadium zit ik veel te schrappen en
“Ik heb het geprobeerd, omdat ik dat voor het boek kon te schuiven, maar de hele boel omgooien hoeft dan
nooit. Ik weet waar ik begin en waar ik eindig. Een enke-
le keer verras ik mezelf met een concrete eindscène.”
Wat heb je in Wat wij zagen geschrapt of verschoven?
Het Boekenweekgeschenk 2021 “Ik besefte goed dat de ruimte van een Boekenweek-
geschenk beperkt is: 96 pagina’s. Ik ben bewust dicht bij
Wat wij zagen gaat over de gevolgen van het werk als Kayleigh en ook Sigrid gebleven. Aan de jongens op het
‘content moderator’. Zo’n moderator is een soort werk heb ik een paar extra alinea’s besteed om ze meer
schoffelaar, die een platform op het internet op- profiel te geven. In het verhaal heb ik ze daarom ook wat
schoont door schokkende beelden of ongewenste naar voren gehaald. Maar dat zijn kleine dingetjes.”
teksten te verwijderen. Kayleigh, de hoofdpersoon In jouw boeken vallen de zogenoemde rationalisaties
van de novelle, vertelt in een terugblik aan advocaat op, zoals “… misschien komen vragen nooit voort uit
Stitic hoe zij in een groep moderators terechtkomt en interesse in een ander, eerder uit nieuwsgierigheid
welke ervaringen zij opdoet. De moderators drinken naar de levens die we zelf zijn misgelopen”. Het is
en blowen er lustig op los, in de pauzes, of na werk- Kayleigh die dit ‘denkt’. Maar hier klinkt toch ook
tijd in de sportsbar. Kayleigh raakt grenzeloos ver- sterk de stem van de auteur in door.
liefd op collega Sigrid. “Ja, ik houd ervan om even uit te zoomen vanuit het
concrete verhaal. Vaak gaat het om een beschrijving van
Was dat het moment? Het moment waarop ik echt omgangsvormen. Ik stel de vraag waarom iemand zich
verliefd werd? Misschien wel niet, meneer Stitic. op een bepaalde manier gedraagt of uitdrukt. Dat deed ik
Misschien is verliefdheid niet zozeer een volle in mijn columns in de Volkskrant ook, maar het zit al in
spaarkaart aan bepaalde gevoelens en gedragin-
gen, eerder een simpele optelsom van verlangen
plus angst. Het verlangen was er vrij plotseling, “Een cliché komt er bij mij
eigenlijk sinds die eerste zoen, de angst groeide
daarentegen geleidelijk: de angst dat ze vanavond niet in. Soms zit ik stilistisch
niet mee zou gaan naar de sportsbar, de angst dat
we deze keer niet zouden zoenen, de angst dat ze op de wip. Is dit oké? Is het
zich zou bedenken – dat waren zo’n beetje de
gradaties van mijn verliefdheid. ontroerend of juist lelijk?”
De eerste keer seks was niet memorabel. De
eerste keer samen wakker worden was dat wel,
ook al was het verdomme kwart over zes ’s och- mijn eerste roman Of hoe waarom uit 2009. Vroeger
tends omdat ik een extra vroege dienst had aan- waardeerde ik zulke vragen in literatuur. Verhalen wor-
ONZE TAAL 2021 — 2/3 colademuffins te halen. De twee andere klanten METAFOREN
den daarmee wat essayistisch. Ik wil als auteur uitplui-
genomen. Het was nog donker toen ik het dichtst-
bijzijnde tankstation binnenliep om koffie en cho-
zen waarom we de dingen doen zoals we ze doen.”
zagen een grauwe verschijning met afhangende
Je gebruikt opvallende metaforen. Als een liefdesrela-
schouders binnenkomen, verdacht zelfs misschien,
door die joggingbroek en zwarte hoody, maar
tie zonder regelrechte ruzies wordt beëindigd, schrijf
man, er lag een prachtige vrouw in mijn bed en bij
je: “We lieten ons scheiden als twee taarthelften, het
het afrekenen was ik zo euforisch dat ik de jongen
achter de kassa zei dat hij het wisselgeld mocht
opdat er geen marsepeinen roosjes werden geraakt.”
Hoe doseer je zulke beeldspraak?
hebben al was het zowat genoeg voor een pakje mes sneed ons precies maar voorzichtig van elkaar,
sigaretten. “Ik streef naar een zekere balans. Als ik in één alinea
16 drie metaforen heb en daarna komen er vijf alinea’s